Đền thờ Bác Hồ ở Trà Vinh
Việc xây dựng ngôi đền thờ này cách đây 35 năm, vào thời điểm chiến tranh đang diễn ra ác liệt, là một kỳ tích, thể hiện tấm lòng của quân dân Trà Vinh nói riêng và nhân dân Việt Nam nói chung đối với vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc; đồng thời thể hiện ý chí sắt đá giành độc lập tự do cho Tổ quốc như mong ước của Người.
Tháng 9-1969 khi Chủ tịch Hồ Chí Minh từ trần, ở miền Nam chiến trường ác liệt trong đó có Trà Vinh. Máy bay của quân Mỹ- ngụy ngày đêm dùng loa phóng thanh cỡ lớn ra rả báo tin này hòng làm lung lay ý chí của quân dân miền Nam.
Tuy nhiên, việc làm của kẻ thù đã có tác dụng ngược, nó làm cho người dân miền Nam biến đau thương thành hành động cách mạng và niềm tin tuyệt đối vào ngày toàn thắng. Nhân dân xã Long Đức, vùng đất thép của thị xã Trà Vinh, trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, có vị trí trọng yếu, nằm cách trung tâm đầu não của ngụy quyền tỉnh Vĩnh Bình (tên gọi Trà Vinh trước giải phóng) có 4km và cách đó 1.500 mét là một căn cứ quân sự hiện đại của quân đội Mỹ với hệ thống sân bay với nhiều loại máy bay chiến đấu, trinh sát, ném bom... đã đứng ra xây dựng đền thờ Bác Hồ để quân dân địa phương có nơi thờ phụng và xem đây là pháo đài vững chải niềm tin cho quân dân Trà Vinh trong cuộc chiến đấu ác liệt với kẻ thù. Nơi được chọn để xây đền là ấp Vĩnh Lộc, xã Long Đức, vị trí ngôi đền chỉ cách đồn địch 300m, luôn nằm trong tầm đạn pháo của giặc. Do vậy việc đưa nguyên vật liệu qua mắt kẻ thù các căn cứ quân sự quanh đó tập kết về nơi xây dựng đền đã là một kỳ tích; hầu như mọi công việc đều phải làm vào ban đêm.
Ngôi đền hình vuông, mỗi bề 4m nằm giữa lũy tre xanh mát. Đền thờ Bác Hồ được dựng ngay ở nơi đạn bom ác liệt đã làm cho khí thế cách mạng của dân vùng này tăng lên rất mạnh khiến kẻ địch phải đau đầu đối phó. Suốt 5 năm tồn tại trong chiến tranh, địch đã tổ chức hàng trăm trận càn quét, hàng ngàn cuộc bắn phá bằng pháo binh, máy bay, tàu chiến, riêng ngôi đền đã 2 lần bị đốt cháy, phá hỏng phải xây dựng lại. Trả giá cho những tội ác đó, gần 500 tên địch với đủ các sắc lính và máy bay đã bị loại khỏi vòng chiến đấu trước mũi súng và vũ khí thô sơ của lực lượng vũ trang và nhân dân xã Long Đức. Máu của hơn 10 liệt sĩ và hàng chục thương binh đã đổ xuống trong những cuộc chiến đấu không cân sức để bảo vệ ngôi đền.
Trước khi vào chiến dịch Hồ Chí Minh, những cánh quân trước khi xuất trận đã tìm về nơi đây làm lễ tuyên thệ, “quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”. Trà Vinh được giải phóng vào ngày 30-4-1975 cùng thời điểm với Sài Gòn và là một trong những tỉnh được giải phóng sớm nhất ở đồng bằng sông Cửu Long.
Sau ngày giải phóng, thể theo nguyện vọng của nhân dân Trà Vinh, chính quyền tỉnh đã đầu tư trùng tu tôn tạo lại ngôi đền và cảnh quan chung quanh tạo nên khu di tích lịch sử văn hóa đẹp, rộng 7 ha, đền được phục chế theo nguyên trạng, bên ngoài có nhà bao che tạo dáng một đóa sen. Đền thờ Chủ tịch Hồ Chí Minh là biểu tượng rực rỡ của tấm lòng người dân Trà Vinh đối với Bác. Với những giá trị đặc biệt như vậy, ngôi đền đã được công nhận là di tích văn hóa lịch sử cấp quốc gia.
Giáo sư Trần Văn Giàu khi đến thăm ngôi đền đã để lại lưu bút: “Đền thờ nhỏ mà tấm lòng ý chí nhân dân Long Đức hết sức lớn. Đi thăm đền tưởng chừng như Cụ Hồ có mặt ở đây. Mưa nắng lâu ngày có thể làm cho ngôi đền hư hỏng nhưng tinh thần yêu nước chiến đấu của đồng bào Long Đức vẫn đời đời chói sáng như mặt trời ở đất này”.