‘Ngọn đèn không tắt’ đưa bộ đội vượt sông
Đó là ánh đèn của bà Phạm Thị Cọng, nguyên Bí thư Phụ nữ xã Điện Tiến, huyện Điện Bàn (nay là thị xã Điện Bàn), tỉnh Quảng Nam. Bà sinh năm 1902 tại xã Điện Hồng, thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam trong một gia đình nghèo. Từ nhỏ, chứng kiến cảnh đất nước bị giặc đô hộ, nhân dân lầm than đã khơi dậy trong bà lòng căm thù giặc sâu sắc. Là một người gan dạ, dũng cảm, bà đã tham gia đấu tranh chính trị, gài mìn, đào hầm bí mật, hầm chông, nuôi dấu cán bộ, tham gia xây dựng lực lượng, cùng với du kích và lực lượng vũ trang huyện tổ chức nhiều trận đánh tiêu hao nhiều sinh lực địch.
Trong những năm 1930-1935, bà đã tham gia đấu tranh buộc thực dân Pháp, địa chủ chia lại ruộng đất, giảm tô, xóa nợ, bãi bỏ thuế cho nhân dân.
Giai đoạn 1941-1945, khi là Bí thư Phụ nữ xã, bà đã vận động nhân dân đứng lên cướp chính quyền, buộc thực dân Pháp và địa chủ phải lùi bước. Sau đó, bà tiếp tục móc nối liên lạc cho các đảng viên, hội viên, thành viên cứu quốc… để hình thành ủy ban vận động cứu quốc.
Tháng 12/1950, bà được giao nhiệm vụ nòng cốt trong các cuộc vận động chính trị. Năm 1951-1952, địch lấn ra đánh phá vùng du kích, gây nhiều khó khăn cho ta, bà đã tham gia cùng du kích và lực lượng vũ trang huyện tổ chức nhiều trận đánh tiêu hao sinh lực địch, khiến chúng không dám lùng sục như trước. Năm 1953-1954, bà cùng với nhân dân đào hầm chông, gài mìn, cất dấu nhiều vũ khí hạng nặng, nhờ đó đã góp phần vào chiến thắng lịch sử tại núi Bồ Bồ rạng sáng ngày 19/7/1954.
Năm 1958-1959, bà bị địch bắt giam ở nhà lao Vĩnh Điện, mặc dù bị đánh đập, tra tấn dã man nhưng bà không khai một lời, buộc địch phải thả. Năm 1960, sau khi ra tù, bà tiếp tục đào hầm và nuôi giấu thương binh, dẫn đường cho du kích tiêu diệt địch.
Tháng 2/1962, khi nắm tình hình địch, bà đã tìm cách dẫn 2 đồng chí Hồ Núi và Nguyễn Hòa vào Gò Miếu diệt 3 tên lính bảo an. Tháng 3/1962, một lần nữa bà dẫn đường đưa du kích đến nhà thờ tộc Hồ (Châu Bí) tiêu diệt một tiểu đội dân vệ do tên Trần Mẫn chỉ huy.
Đến năm 1963, người con duy nhất của bà cũng hy sinh, nén đau thương, bà tiếp tục chiến đấu. Thời gian này bà cùng với nhân dân nổi dậy phá ấp chiến lược, phá thế kìm kẹp của địch, phát huy khí thế cách mạng và xây dựng lực lượng kết hợp đấu tranh chính trị và công tác binh vận, địch vận làm tan rã hàng ngũ địch, làm chủ từng phần.
Năm 1966-1968, hàng trăm lính Mỹ cùng với xe tăng từ đồn Bồ Bồ càn lên vùng I, Châu Bí, bà cùng chi ủy và chi bộ tập hợp lực lượng nòng cốt đấu tranh chính trị ra chặn đoàn xe tại Gò Mả Đông, buộc bọn chúng cho xe và lính về lại Bồ Bồ nhờ đó, đội công tác của huyện đang trú tại vùng I, Châu Bí được bảo vệ an toàn.
Trong những năm 1968-1975, nhiều lần bà dùng ánh đèn dầu báo hiệu cho bộ đội mỗi lúc vượt sông Yên, đưa thương binh qua Đại Hiệp, Đại Lộc, Quảng Nam. Ánh đèn dầu đó được bộ đội và du kích gọi là “Ngọn đèn không tắt” cho đến những năm cuối của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước.
Bà Phạm Thị Cọng được tặng thưởng Huân chương Kháng chiến hạng nhất. Bà vừa được truy tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân vì đã có thành tích đặc biệt xuất sắc trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, theo quyết định số 622/QĐ-CTN ngày 26/4/2018 của Chủ tịch nước.
