Bình Định: Sản xuất thử nghiệm muối sạch

Để hướng diêm dân sản xuất muối sạch, Công ty Muối Thanh Hóa được tuyển chọn thực hiện đề tài: "Nghiên cứu công nghệ sản xuất muối sạch trong sản xuất muối tại Bình Định" tại xã Mỹ Thành (Phù Mỹ) trong 2 năm 2005-2006.

Khác với ruộng muối truyền thống, ruộng muối sạch được đầu tư khá quy mô. Những ô kết tinh (mỗi ô chừng 40m2) được xây, lát kiên cố bằng vật liệu hỗn hợp CaO (Ô-xít Can-xi), SiO (Ô-xít Si-líc), MgO (Ô-xít Ma- nhê)... chịu nước mặn với nồng độ cao, không hòa lẫn làm ô nhiễm muối.

Trước khi cho nước biển tự nhiên vào các ô này phải qua nhiều công đoạn khác nhau. Nước biển được dẫn vào các ô chưng phát - ở đây các cặn bã được ngưng kết. Sau đó được dẫn qua các ô trung cấp - ở đây thành phần thạch cao còn lại trong nước biển được kết tủa. Đến khi nước đến độ bão hòa thì bơm vào thùng nhựa (mỗi thùng 1.500 lít, có trộn chất trợ lắng) lắng một lần nữa để loại bớt thành phần thạch tín. Sau đó mới xả vào các ô kết tinh, với mực nước cao chừng 1- 2cm.

Có thể để vài ngày thu hoạch một lần, nếu thu hoạch trong ngày thì xả vào mực nước thấp hơn, tính ra trung bình mỗi ngày thu 1,8kg muối sạch/m2 ở ô kết tinh. Hiện tại đề tài thực hiện xây 500m2 ô kết tinh.

Theo ông Nguyễn Đình Bình (Chủ nhiệm đề tài), mỗi ha thường xây, lát 1.000m2 ô kết tinh, diện tích còn lại làm các ô chưng phát, ô trung cấp để lắng lọc, khử các tạp chất, thành phần hóa học, hữu cơ có hại trong nước biển trước khi kết tinh. Do đó, muối làm theo công nghệ mới này mới trở thành muối sạch. Nếu tính ra, chi phí cho 1m2 lên đến trên 100.000 đồng. Vốn đầu tư ban đầu lớn, nhưng là phương pháp tiết kiệm nhất so với các phương pháp khác.

Muối sạch là muối không có lẫn tạp chất, đất, cát... các thành phần hóa học (Sắt, Ô-xit Can-xi, Thạch tín...) ở mức cho phép. Loại muối này dùng rất phổ biến trong y học, cho nhu cầu chế biến công nghiệp thực phẩm đóng gói, hay ăn uống hàng ngày.

Theo đánh giá của một số nhà sản xuất muối: Bình Định có thời gian nắng khá nhiều, nên rất thuận lợi trong sản xuất muối, vụ làm muối có thể kéo dài đến khoảng 5 tháng. Nếu so với các nơi (Ninh Thuận, Bình Thuận), muối Bình Định ít mặn, nhưng xốp, hòa tan tốt, phù hợp cho muối cá, mắm, chế biến dược phẩm... Muối tinh khiết giá bán lại cao gấp đôi muối thường nên mô hình của đề tài khi hoàn thiện sẽ chuyển giao cho bà con diêm dân áp dụng chuyển đổi hướng sản xuất cho thu nhập cao hơn.

Cùng lúc với mô hình của đề tài, trên đồng muối Mỹ Thành còn có mô hình sản xuất muối tinh khiết của Xí nghiệp Muối i-ốt Bình Định. Trên diện tích 1 ha, ngoài hệ thống các ô chứa, ô lắng lọc, còn có hệ thống ô kết tinh dùng tấm bạt. Mỗi ngày thu khoảng 1,2 tấn muối tinh khiết.

Sản xuất muối sạch theo mô hình nào có lợi là do sự lựa chọn của diêm dân. Vấn đề đặt ra ở đây là cần thay đổi tập quán làm muối theo cách truyền thống, sản xuất muối theo cách hiện đại vừa tạo ra muối sạch được thị trường tiêu thụ mạnh, vừa thu lợi nhuận cao. Tuy vậy, cái khó là vốn xây dựng cơ bản ban đầu và thị trường tiêu thụ.