Nigeria: Nộp chai nhựa thay học phí
Theo CNN, ước tính, thành phố cảng Lagos (Nigeria), nơi có một thị trường điện tử lớn, thu nhận khoảng 15 xe container chứa đầy chất thải điện tử mỗi ngày. Hầu hết số thiết bị điện tử này đều bị hỏng, không thể sửa chữa và bị ném vào bãi rác. Trong khi đó, mỗi năm hơn 450.000 triệu tấn rác thải nhựa bị đổ xuống vùng biển thuộc thành phố cảng Lagos. Với số lượng nhựa phế thải khổng lồ và ngày một tăng, năm 2017, Nigeria đứng thứ 11 trên thế giới về ô nhiễm nhựa, gây rủi ro về sức khỏe cho con người và thiệt hại cho môi trường.
Trước tình trạng ô nhiễm nhựa kể trên, một số các trường học ở thành phố Lagos đã quyết định thực hiện dự án đóng học phí cho các học sinh bằng chai nhựa. Dự án này được thực hiện thông qua một chương trình có tên “RecyclePay” của tổ chức phi chính phủ Sáng kiến làm sạch châu Phi (ACI). Theo chương trình này, ACI sẽ hợp tác với các trường trong các cộng đồng thu nhập thấp, để cho phép các phụ huynh nghèo nộp chai nhựa thay học phí cho con em mình.
Cô Oriola Oluwaseyi (32 tuổi) là mẹ của bốn đứa con, trong đó có một em đang trong độ tuổi đi học. Oluwaseyi trước đây buôn bán dầu nhờn dành cho xe hơi tại chợ Ajegunle nhộn nhịp ở thủ phủ kinh tế Lagos. Số tiền thù lao ít ỏi từ công việc này là không đủ để cô trả mức học phí gần 50 USD mỗi năm cho con gái. Theo Oluwaseyi, cứ mỗi khi học kỳ mới bắt đầu, cô lại cảm thấy lo lắng vì nhà không có đủ tiền để trả học phí cho con.
Ngay khi có chương trình của ACI, Oluwaseyi chăm chỉ thu gom chai nhựa rác thải từ các cửa hàng bán lẻ trên những con phố đông đúc ở Ajegunle. Vào chiều tối, cô mang số chai nhựa đã thu gom được đến Trường Quốc tế Morit của con gái mình để nộp lại cho nhà trường. Cứ mỗi 200 kg chai nhựa có thể tái chế gom được, cô kiếm được 11 USD để góp dần vào tiền học phí trong mỗi học kỳ trị giá 24 USD của con gái.
Người mẹ bốn con cho biết: “Lúc đầu tôi cảm thấy khá ngại ngùng khi thu nhặt các vỏ nhựa rỗng trên phố hay các con ngõ. Tuy nhiên, việc chi trả học phí vốn không phải là điều dễ dàng đối với chúng tôi. Chính vì vậy, chương trình này đã thật sự làm giảm gánh nặng cho các phụ huynh nơi đây. Tôi đã tham gia chương trình này khi được lãnh đạo nhà trường của con gái giới thiệu vào năm 2018. Chương trình giúp tôi có thêm tiền mua cặp đi học, dép mới và sách cho con gái”.
Theo ông Alexander Akhigbe, nhà sáng lập ACI, tổ chức này phối hợp Công ty Wecyclers, một doanh nghiệp xã hội ở Nigeria về thu gom rác thải để bảo đảm số rác này có thể tái sử dụng. Tới nay, ACI đã phối hợp năm trường ở Lagos và giúp đỡ được khoảng 1.000 học sinh đến trường.
Không chỉ giúp các em có thể đi học, hoạt động của những ngôi trường kể trên đã giáo dục cộng đồng ở Nigeria về các hiểm họa sức khỏe bắt nguồn từ việc đốt nhựa phế thải một cách thường xuyên. Tham gia chiến dịch thu gom rác thải nhựa thay học phí, hầu hết phụ huynh cho biết họ bắt đầu tự hình thành thói quen thu các chai nhựa từ gia đình mình hoặc các hộ lân cận để đóng học phí cho con em.
Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), năm 2016, dân số toàn cầu với hơn bảy tỷ người đã sản xuất hơn 320 triệu tấn nhựa. Con số này được dự đoán sẽ tăng lên gấp hai lần vào năm 2034. Nhiều quốc gia trên thế giới đã phát động nhiều chiến dịch để có thể hạn chế tình trạng này. Do đó, dự án trả học phí bằng nhựa phế thải ở Lagos đang nhận được những đánh giá tích cực của người dân và giới chức Nigeria, hứa hẹn sẽ mở rộng mô hình này trên khắp đất nước và nhiều nơi khác trên thế giới.
