Phấn đấu kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm an sinh xã hội và tăng trưởng bền vững
Thưa các đồng chí lãnh đạo Ðảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam,
Thưa các vị đại biểu Quốc hội,
Thưa các đồng chí lão thành cách mạng và các vị khách,
Thưa đồng bào, đồng chí và các bạn,
Trước kỳ họp này của Quốc hội, Chính phủ đã gửi đến các vị đại biểu Quốc hội hai báo cáo. Một là, Báo cáo bổ sung tình hình kinh tế - xã hội năm 2007 và triển khai thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2008; Hai là, Báo cáo bổ sung tình hình thực hiện ngân sách nhà nước năm 2007 và triển khai nhiệm vụ ngân sách nhà nước năm 2008. Theo yêu cầu của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ cũng đã gửi đến các vị đại biểu Quốc hội một số báo cáo chuyên đề khác. Các báo cáo đó đã đề cập toàn diện tình hình kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước và những vấn đề cần giải quyết trong việc thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội. Trong báo cáo này, thay mặt Chính phủ, tôi xin trình bày một số vấn đề quan trọng nổi lên qua việc thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội năm 2007, bốn tháng đầu năm 2008 và những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu nhằm kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm an sinh xã hội và duy trì sự tăng trưởng bền vững của nền kinh tế.
I. TÌNH HÌNH THỰC HIỆN NHIỆM VỤ PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI NĂM 2007 VÀ 4 THÁNG ÐẦU NĂM 2008
Năm 2007, phấn khởi trước những thành tựu của sự nghiệp đổi mới, đất nước ta đã tranh thủ thời cơ, thuận lợi, vượt qua nhiều khó khăn, thách thức, giữ vững ổn định chính trị xã hội và tiếp tục phát triển trên nhiều lĩnh vực. Kinh tế tăng trưởng 8,48% so với năm 2006; hầu hết các chỉ tiêu kinh tế - xã hội của năm 2007 được hoàn thành và hoàn thành vượt mức kế hoạch đề ra (1).
Công nghiệp tăng trưởng khá, giá trị sản xuất tăng 17,1%; nông nghiệp tiếp tục phát triển, giá trị sản xuất toàn ngành tăng 4,6%; các ngành dịch vụ có nhiều chuyển biến tích cực, tốc độ tăng trưởng cao hơn tốc độ tăng trưởng kinh tế, giá trị tăng thêm đạt 8,68%. Tổng kim ngạch xuất khẩu tăng 21,9%, có 10 mặt hàng đạt kim ngạch xuất khẩu trên 1 tỷ đô-la Mỹ. Vốn đầu tư toàn xã hội đạt 505 nghìn tỷ đồng, bằng 44% GDP; trong đó, vốn đầu tư thuộc ngân sách nhà nước, vốn đầu tư của dân cư đều tăng, vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài và vốn hỗ trợ phát triển chính thức đạt mức cao nhất từ trước đến nay. Thu ngân sách nhà nước vượt 12,1% dự toán, tăng 16,9% so với thực hiện năm 2006; chi ngân sách vượt 11,8% dự toán, tăng 20%.
Các lĩnh vực văn hóa, xã hội, giáo dục, y tế, khoa học, công nghệ duy trì được đà phát triển và có những tiến bộ mới. Tạo thêm việc làm cho 1,68 triệu lao động. Ðời sống của nhân dân trên nhiều mặt tiếp tục được cải thiện. Các chương trình đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội ở các vùng khó khăn và các chính sách trợ giúp trực tiếp cho sản xuất và đời sống của người nghèo, người bị thiệt hại do thiên tai, dịch bệnh được đẩy mạnh và đem lại hiệu quả thiết thực. Tỷ lệ hộ nghèo giảm xuống còn 14,8%.
Hoạt động đối ngoại, hội nhập và hợp tác kinh tế quốc tế đạt được nhiều kết quả tích cực, tạo thêm thuận lợi cho sự phát triển và góp phần nâng cao vị thế của nước ta trên trường quốc tế. Quốc phòng, an ninh được giữ vững. Trật tự an toàn xã hội được bảo đảm.
Chúng ta xây dựng và thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội năm 2008 trong bối cảnh thời cơ, thuận lợi rất lớn từ những thành tựu đạt được của hơn 20 năm đổi mới, nhất là năm 2006 và 2007; nhưng cũng đứng trước những khó khăn, thách thức không nhỏ, như: quy mô nền kinh tế còn nhỏ, cơ cấu kinh tế chuyển dịch chậm; chất lượng tăng trưởng, năng suất, hiệu quả và sức cạnh tranh còn thấp; nền kinh tế vẫn đang tiếp tục chuyển đổi, thể chế kinh tế thị trường chưa hoàn thiện, hội nhập kinh tế quốc tế chưa có nhiều kinh nghiệm; kinh tế vĩ mô chưa thật vững chắc; hạ tầng kinh tế - xã hội và nguồn nhân lực chưa đáp ứng kịp yêu cầu phát triển; khả năng hấp thụ vốn của nền kinh tế còn thấp; nhiều vấn đề xã hội bức xúc còn chậm được khắc phục.
Mặt khác, những tháng cuối năm 2007 tình hình kinh tế thế giới diễn biến rất phức tạp; giá dầu thô, giá lương thực và giá nguyên vật liệu, máy móc thiết bị tăng cao tạo thêm những thách thức gay gắt cho việc điều hành nền kinh tế và tác động tiêu cực đến ổn định kinh tế vĩ mô; giá tiêu dùng trong nước quý IV tăng rất mạnh, làm cho chỉ số giá tiêu dùng cả năm 2007 tăng 12,63%; kim ngạch nhập khẩu cả năm tăng 39,6%, nhập siêu tăng cao, bằng 29% tổng kim ngạch xuất khẩu và gấp hơn 2,7 lần năm 2006 (2).
Trước tình hình đó, trong quá trình triển khai thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội năm 2008, Chính phủ đã tập trung sức chỉ đạo theo dõi sát các diễn biến của tình hình, phát hiện và xử lý những vấn đề mới phát sinh. Nhiều chính sách, biện pháp đã được khẩn trương triển khai thực hiện nhằm kiềm chế lạm phát; tăng cường quản lý thị trường, giá cả và ổn định thị trường tiền tệ, thị trường chứng khoán, thị trường bất động sản; tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho phát triển sản xuất, đầu tư; đẩy mạnh xuất khẩu, hạn chế nhập siêu và bảo đảm cân đối các hàng hóa thiết yếu; hỗ trợ thiết thực để ổn định đời sống và sản xuất của nhân dân, nhất là nông dân, ngư dân, người nghèo, người bị thiệt hại, khó khăn do thiên tai, dịch bệnh và giá cả tăng cao.
Với sự nỗ lực của toàn Ðảng, toàn dân, toàn quân, của các cấp, các ngành và cộng đồng doanh nghiệp, tình hình kinh tế - xã hội bốn tháng đầu năm 2008 tiếp tục đạt được những kết quả rất đáng ghi nhận, nhưng cũng đã xuất hiện những mặt yếu kém và những khó khăn rất lớn.
Tốc độ tăng trưởng kinh tế quý I tuy đạt khá cao (7,4%) nhưng thấp hơn cùng kỳ năm trước (7,8%) và thấp xa so với mục tiêu kế hoạch cả năm (8,5 đến 9% và phấn đấu đạt mức cao hơn); giá trị sản xuất công nghiệp bốn tháng đầu năm 2008 tăng 16,4% nhưng thấp hơn cùng kỳ (16,7%); sản xuất nông nghiệp tăng trưởng cao hơn cùng kỳ nhưng đang gặp nhiều khó khăn do thiên tai, dịch bệnh; khu vực dịch vụ quý I tăng 8,1%, cao hơn cùng kỳ (8%); vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài bốn tháng đầu năm tiếp tục tăng cao so với cùng kỳ cả về số lượng đăng ký mới (41,4%) và về số thực hiện (26%).
Xuất khẩu bốn tháng đầu năm tăng cao hơn cùng kỳ năm trước (27,6% so với 22%), nhưng nhập khẩu tăng quá cao so với bốn tháng đầu năm 2007 (71% so với 33,6%), nhập siêu bốn tháng bằng 60,8% kim ngạch xuất khẩu, đây là mức nhập siêu cao nhất trong nhiều năm qua. Nhập khẩu tăng cao chủ yếu là do số lượng nhập khẩu các nhóm hàng nguyên nhiên vật liệu, thiết bị máy móc phục vụ sản xuất tăng nhanh và phải chịu mặt bằng giá cao hơn nhiều so với cùng kỳ; nhưng nguyên nhân sâu xa là cơ cấu kinh tế chuyển dịch chậm và còn nhiều yếu kém, công nghiệp sản xuất tư liệu sản xuất và công nghiệp hỗ trợ chưa phát triển, hàng công nghiệp xuất khẩu chủ yếu là gia công lắp ráp (khoảng 70% nguyên liệu và linh kiện phải nhập khẩu) và hiệu quả đầu tư thấp, còn nhiều lãng phí trong sản xuất và tiêu dùng.
Giá tiêu dùng tuy đã có dấu hiệu chững lại nhưng vẫn ở mức rất cao (3); tháng 4 năm 2008 tăng 11,6% so với tháng 12 năm 2007. Nếu so với tháng 4 năm 2007 thì tốc độ tăng giá lên đến 21,42%, là mức tăng giá cao nhất trong nhiều năm qua.
Các lĩnh vực văn hóa, xã hội, khoa học, công nghệ, giáo dục, y tế, giải quyết việc làm, bảo vệ môi trường, xóa đói giảm nghèo, cải cách hành chính, phòng, chống tham nhũng, công tác đối ngoại và bảo đảm quốc phòng, an ninh... được khẩn trương triển khai thực hiện và đạt được những kết quả tích cực. Chính trị xã hội ổn định.
Nhưng nổi cộm lên và đáng lo ngại là tình hình lạm phát, giá cả tiêu dùng và nhập siêu tăng cao, cùng với những biến động bất thường của thị trường tiền tệ, thị trường chứng khoán, thị trường bất động sản đã đe dọa nghiêm trọng sự ổn định của kinh tế vĩ mô, tác động tiêu cực đến sản xuất, đến tăng trưởng của nền kinh tế và môi trường đầu tư, ảnh hưởng đến công ăn việc làm, thu nhập và đời sống của nhân dân, nhất là người nghèo, người lao động có thu nhập thấp và đồng bào ở những vùng bị thiên tai, dịch bệnh.
Tình hình trên đây có nguyên nhân khách quan rất lớn từ kinh tế Mỹ suy giảm và đồng đô-la Mỹ mất giá kéo theo sự suy giảm của kinh tế toàn cầu; giá cả thế giới tăng cao đột biến, nhất là giá dầu thô, lương thực và giá nhiều vật tư, nguyên liệu chủ yếu đã tác động xấu đến các nền kinh tế và làm lạm phát tăng cao ở hầu hết các nước. Với nước ta, độ mở của nền kinh tế lớn (tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa năm 2007 trên 150% GDP, riêng nhập khẩu gần 90%) nên bị tác động rất mạnh. Ở trong nước, thiên tai và dịch bệnh xảy ra liên tiếp trong nhiều năm, gây khó khăn cho nhiều ngành sản xuất, nhất là sản xuất nông nghiệp. Trong bối cảnh khách quan nêu trên, bên cạnh những mặt mạnh, mặt tích cực, thì những yếu kém, bất cập trong quản lý, điều hành của Chính phủ là nguyên nhân chủ quan trực tiếp, quan trọng đã làm cho những yếu kém vốn có của nền kinh tế nước ta càng bộc lộ rõ hơn và tác động sâu rộng hơn.
Những yếu kém, bất cập trong quản lý, điều hành của Chính phủ thể hiện trên các mặt chủ yếu sau đây:
Một là, thực hiện chính sách tiền tệ nới lỏng trong nhiều năm, nhất là trong năm 2007, làm tổng phương tiện thanh toán và tổng dư nợ tín dụng tăng cao gây áp lực trực tiếp đến lạm phát (4). Thắt chặt tiền tệ để ưu tiên kiềm chế lạm phát là việc làm rất cần thiết, nhưng một số biện pháp xử lý cụ thể chưa thật thích hợp và đồng bộ, thiếu sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan liên quan nên đã làm nảy sinh những khó khăn mới. Quản lý nhà nước đối với hoạt động của hệ thống ngân hàng và tổ chức tín dụng, nhất là việc kiểm tra, giám sát hoạt động của các ngân hàng thương mại còn nhiều bất cập, kém hiệu quả, để nhiều ngân hàng cổ phần tăng dư nợ tín dụng quá cao và sử dụng tỷ lệ lớn vốn ngắn hạn cho vay dài hạn, cho vay kinh doanh chứng khoán và kinh doanh bất động sản, gây khó khăn cho việc quản lý và ổn định kinh tế vĩ mô. Ðiều hành tỷ giá, nhất là tỷ giá đồng Việt
Hai là, tỷ lệ bội chi ngân sách ở mức 5% được giữ liên tục trong nhiều năm trong khi quy mô nền kinh tế ngày càng lớn nhưng chưa đặt ra kế hoạch phấn đấu giảm dần bội chi; do đó không tạo được áp lực đối với việc kiểm soát và tiết kiệm chi tiêu ngân sách. Chi đầu tư từ khu vực nhà nước còn lớn và hiệu quả thấp. Tình trạng này cũng diễn ra khá phổ biến trong việc đầu tư của nhiều doanh nghiệp nhà nước và trong sử dụng tín dụng ưu đãi của Nhà nước. Chính sách và giải pháp quản lý chưa hướng mạnh việc đầu tư phát triển của toàn xã hội vào đầu tư chiều sâu, phát triển bền vững, chuyển dịch nhanh cơ cấu kinh tế và tiết kiệm cả trong sản xuất và tiêu dùng. Hệ số ICOR của nước ta cao hơn so với nhiều nền kinh tế ở thời kỳ phát triển tương đương làm giảm chất lượng tăng trưởng và sức cạnh tranh của nền kinh tế.
Ba là, vai trò của Nhà nước trong quản lý thị trường (trong đó có thị trường chứng khoán, thị trường bất động sản) và quản lý giá cả, quản lý xuất nhập khẩu còn nhiều bất cập, yếu kém; chậm đề ra các chính sách thích hợp, có hiệu quả để quản lý và thúc đẩy sự phát triển lành mạnh của các hoạt động này. Việc kiên trì thực hiện giá cả theo cơ chế thị trường là chủ trương đúng đắn và cần thiết, nhưng trong điều hành, có lúc, có việc chưa thật hợp lý. Các giải pháp chống đầu cơ, buôn lậu hiệu quả chưa cao.
Bốn là, công tác nghiên cứu dự báo và thông tin thị trường chưa được coi trọng đúng mức. Năng lực tham mưu tổng hợp về kinh tế vĩ mô chưa đáp ứng kịp yêu cầu quản lý điều hành. Ðến những tháng cuối năm 2007, trong khí thế lạc quan chung về những thành tựu đạt được, vẫn nhìn nhận nhiều về thời cơ, thuận lợi, chưa phân tích dự báo được hết những khó khăn thách thức mới, nên Chính phủ vẫn trình Quốc hội thông qua chỉ tiêu tăng trưởng cao trong năm 2008 (GDP tăng từ 8,5 đến 9%, phấn đấu đạt mức cao hơn) và tốc độ tăng giá tiêu dùng thấp hơn tốc độ tăng GDP.
Năm là, công tác thông tin tuyên truyền, giải thích tình hình vẫn chưa kịp thời, chưa đủ rõ và thiếu nhất quán, nhất là trước những diễn biến mới và khi ban hành các chính sách, giải pháp có tính nhạy cảm, gây tâm tư lo lắng trong xã hội. Chưa quản lý và chỉ đạo tốt các phương tiện thông tin đại chúng tham gia thiết thực, hiệu quả trong việc thực hiện những nhiệm vụ cấp bách, quan trọng của đất nước.
Những bất cập, yếu kém nêu trên trong quản lý, điều hành của Chính phủ, cùng với những yếu kém nội sinh của nền kinh tế đã làm cho nền kinh tế nước ta dễ bị tổn thương trước những biến động bất lợi từ bên ngoài. Chính phủ đã nghiêm túc kiểm điểm, nhận rõ những kết quả đạt được, mặt mạnh, mặt tích cực, đồng thời nhìn nhận sâu sắc về những mặt bất cập, yếu kém, khuyết điểm của mình trong quản lý, điều hành.
Chính phủ đã báo cáo Bộ Chính trị và Ủy ban Thường vụ Quốc hội về tình hình kinh tế xã hội quý I, mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp tiếp tục điều hành trong năm 2008 và đã khẩn trương triển khai thực hiện đồng bộ Kết luận chỉ đạo của Bộ Chính trị.
II. NHIỆM VỤ VÀ GIẢI PHÁP CHỦ YẾU ÐỂ KIỀM CHẾ LẠM PHÁT, DUY TRÌ TĂNG TRƯỞNG BỀN VỮNG
Theo nhiều dự báo, kinh tế thế giới có xu hướng tiếp tục suy giảm, giá cả và lạm phát toàn cầu gia tăng, ảnh hưởng tiêu cực đến các nền kinh tế. Biến đổi khí hậu toàn cầu và thiên tai dịch bệnh diễn biến phức tạp. Tình hình này sẽ tác động mạnh và gây khó khăn lớn cho nền kinh tế nước ta. Trong bối cảnh đó, khả năng thực hiện một số chỉ tiêu chủ yếu của kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2008 như mức đã xác định trước đây là không còn phù hợp.
Trên cơ sở phân tích tình hình của bốn tháng đầu năm, nhận định các mặt thuận lợi và khó khăn; đánh giá mặt mạnh, mặt yếu và khả năng thực hiện các mục tiêu nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội cả năm, Chính phủ thống nhất xác định nhiệm vụ trọng tâm cấp bách trong những tháng tiếp theo của năm 2008 là: phấn đấu kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm an sinh xã hội và tăng trưởng bền vững, trong đó kiềm chế lạm phát là mục tiêu ưu tiên hàng đầu. Ðây là yêu cầu nhiệm vụ rất khó khăn, đòi hỏi sự nỗ lực phấn đấu của cả hệ thống chính trị và sự đồng tâm hiệp lực của toàn dân. Chính phủ xin đề nghị Quốc hội xem xét điều chỉnh chỉ tiêu tăng trưởng cả năm 2008 ở mức khoảng 7%; tích cực phấn đấu kiềm chế lạm phát và tốc độ tăng giá; bằng các giải pháp tổng hợp đưa tốc độ tăng giá tiêu dùng theo hướng giảm dần.
Ðể thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm cấp bách nêu trên, Chính phủ xác định 8 nhóm giải pháp chủ yếu cần tập trung sức chỉ đạo đồng bộ, quyết liệt trong thời gian tới như đã nêu trong báo cáo của Chính phủ gửi đến các vị đại biểu Quốc hội, tôi chỉ xin nhấn mạnh và trình bày rõ thêm một số nội dung sau đây:
1. Thực hiện chính sách tài chính, tiền tệ chặt chẽ, hiệu quả
Thực hiện chính sách tài chính chặt chẽ theo hướng hết sức tiết kiệm chi, nhất là chi thường xuyên và kiểm soát chặt đầu tư công, giảm dần bội chi ngân sách. Thực hiện thu đúng, thu đủ theo quy định của pháp luật, phấn đấu thu ngân sách nhà nước năm 2008 vượt dự toán tối thiểu 5% để bảo đảm các nhiệm vụ chi đã bố trí trong dự toán. Dành toàn bộ các khoản thu vượt để bổ sung dự phòng ngân sách, ưu tiên chi cho việc phòng chống và khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh, bù giá xăng dầu, bảo đảm an sinh xã hội.
Chính phủ đã yêu cầu tất cả các ngành, các cấp, các doanh nghiệp nhà nước thực hiện nghiêm việc rà soát, tiết kiệm 10% chi thường xuyên trong tám tháng còn lại của năm 2008, trừ các khoản chi liên quan đến người lao động theo chế độ quy định. Cắt giảm các khoản chi cho các nhiệm vụ không thật cấp bách; tạm dừng mua sắm ô-tô, phương tiện, tài sản khác có giá trị lớn và sửa chữa lớn trụ sở làm việc. Giảm tối đa việc tổ chức và chi phí cho lễ hội, hội nghị, tổng kết, sơ kết, đón nhận huân chương, danh hiệu thi đua, kỷ niệm ngày thành lập, đi tham quan khảo sát trong nước và công tác nước ngoài sử dụng kinh phí ngân sách nhà nước. Giảm tối thiểu 10% mức sử dụng xăng dầu, điện, nước, điện thoại, văn phòng phẩm, vé máy bay...
Không điều chỉnh tăng tổng mức vốn đầu tư của ngân sách nhà nước năm 2008 đã giao theo mặt bằng giá mới. Các bộ, ngành, địa phương thực hiện điều hành vốn đầu tư trong tổng mức đã giao. Chỉ bổ sung kinh phí ngoài dự toán đối với các nhiệm vụ cấp bách về an sinh xã hội, quốc phòng, an ninh và phòng chống thiên tai, dịch bệnh. Kiểm soát nghiêm ngặt việc tạm ứng dự toán 2009, việc sử dụng dự phòng ngân sách và nguồn tăng thu năm 2008. Kiểm soát chặt chẽ việc chuyển nguồn chi sang năm sau đối với những nhiệm vụ thực hiện không hết dự toán trong năm 2008.
Rà soát, sắp xếp lại các dự án đầu tư theo hướng: đình hoãn khởi công các dự án không có trong quy hoạch được duyệt; các dự án chưa đủ thủ tục đầu tư xây dựng; các dự án xây dựng mới trụ sở cơ quan, hội trường, bảo tàng, nhà văn hóa đã bố trí trong kế hoạch năm 2008 nhưng chưa khởi công. Riêng đối với các dự án thật sự cần thiết, quan trọng, chỉ bố trí vốn cho công tác chuẩn bị đầu tư. Giãn tiến độ các dự án được phê duyệt hoàn thành từ năm 2007 trở về trước, nhưng đã kéo dài thời gian thi công và đến hết năm 2007 mới bố trí được dưới 50% vốn; các dự án có nhiều vướng mắc trong thủ tục đầu tư, giải phóng mặt bằng, các dự án chưa thật sự cấp bách. Ðiều chuyển vốn từ các dự án đình hoãn, giãn tiến độ, ngừng thi công sang các dự án có tiến độ triển khai nhanh và sắp hoàn thành. Chuyển các dự án đầu tư từ nguồn ngân sách nhà nước có khả năng thu hồi vốn, sang các hình thức đầu tư thích hợp khác. Tập trung nguồn vốn cho các công trình trọng điểm quốc gia và các công trình có khả năng đưa vào sử dụng trong năm nay và năm 2009.
Rà soát để cắt giảm khoảng 25% nguồn vốn đầu tư từ trái phiếu Chính phủ trong kế hoạch năm 2008; chỉ phân bổ vốn cho các dự án nằm trong danh mục đã được phê duyệt và đã chuẩn bị xong thủ tục đầu tư, kể cả đầu tư cho kiên cố trường lớp học và trung tâm y tế tuyến huyện. Cho phép giải ngân khối lượng hoàn thành vượt mức kế hoạch của các dự án có tiến độ thi công nhanh. Việc phát hành trái phiếu quốc tế của Chính phủ sẽ được xem xét thực hiện ở thời điểm thích hợp. Thu hẹp danh mục và giảm mức hỗ trợ sau đầu tư để giảm cấp bù ngân sách.
Rà soát các dự án do doanh nghiệp nhà nước triển khai đầu tư. Ðình hoãn, giãn tiến độ các dự án hợp vốn nhưng chưa xác định được nguồn vốn tham gia, các dự án hiệu quả đầu tư thấp và các dự án xây mới trụ sở làm việc. Kiểm tra chặt chẽ việc đầu tư không thuộc lĩnh vực sản xuất kinh doanh chính của doanh nghiệp nhà nước, nhất là đầu tư kinh doanh tài chính, chứng khoán, ngân hàng, bảo hiểm, bất động sản.
Các bộ, ngành, địa phương và các tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước phải báo cáo Thủ tướng Chính phủ về kế hoạch thực hiện cụ thể việc rà soát điều chỉnh vốn đầu tư phát triển theo Nghị quyết của Chính phủ. Kiểm tra và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm pháp luật về sử dụng vốn đầu tư của Nhà nước.
Thực hiện chính sách tiền tệ thắt chặt, kiểm soát chặt chẽ việc tăng tổng phương tiện thanh toán, tổng dư nợ tín dụng, nhưng phải bảo đảm tính thanh khoản của nền kinh tế và hoạt động lành mạnh của các ngân hàng. Chủ động, linh hoạt sử dụng hợp lý các công cụ chính sách tiền tệ theo nguyên tắc thị trường và áp dụng các biện pháp thích hợp để định hướng và ổn định lãi suất, hướng tới thực hiện lãi suất thực dương. Thực hiện cơ chế tỷ giá linh hoạt với biên độ thích hợp, phản ánh quan hệ cung cầu ngoại tệ trên thị trường. Thực hiện các giải pháp thiết thực không để đô la hóa nền kinh tế. Quản lý chặt chẽ việc thành lập mới, mở chi nhánh ngân hàng và tăng cường kiểm soát, giám sát hoạt động của các ngân hàng thương mại, bảo đảm việc tuân thủ các quy định về phát hành cổ phiếu, tăng vốn điều lệ, về huy động, cho vay và chất lượng tín dụng; kịp thời phát hiện, xử lý các vi phạm để bảo đảm an toàn, ổn định của toàn hệ thống. Ngân hàng Phát triển Việt
Hoàn thiện thể chế và tăng cường quản lý để phát triển lành mạnh thị trường chứng khoán; tiếp tục thực hiện tốt chương trình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước, điều tiết hợp lý việc tăng cung và bảo đảm chất lượng hàng hóa cho thị trường; tăng cường việc công khai minh bạch các hoạt động chứng khoán; quy định rõ phạm vi hoạt động của nhà đầu tư nước ngoài; kiểm soát chặt việc cho vay kinh doanh chứng khoán và lập mới công ty chứng khoán.
Theo dõi chặt chẽ và có các giải pháp kịp thời, đồng bộ để giảm dần thâm hụt cán cân vãng lai, duy trì thặng dư cán cân vốn, giữ vững cân bằng cán cân thanh toán tổng thể của nền kinh tế cả trong ngắn hạn cũng như dài hạn. Bằng các giải pháp tăng nhanh nguồn thu ngoại tệ từ xuất khẩu, du lịch và các dịch vụ khác. Sử dụng có hiệu quả và đẩy nhanh tốc độ giải ngân nguồn vốn hỗ trợ phát triển chính thức. Tiếp tục thu hút nhiều hơn và giải ngân nhanh nguồn vốn đầu tư trực tiếp của nước ngoài. Khuyến khích mạnh luồng vốn kiều hối từ nhiều nguồn khác nhau. Tạo khuôn khổ pháp lý phù hợp để giữ ổn định và hướng luồng vốn đầu tư gián tiếp của nước ngoài vào những hoạt động đầu tư dài hạn. Kiểm soát chặt chẽ vay nợ nước ngoài của doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp nhà nước. Hạn chế việc sử dụng ngoại tệ cho việc nhập khẩu các hàng hóa, dịch vụ chưa thật cần thiết. Tăng thêm dự trữ ngoại tệ của quốc gia. Có phương án chủ động ứng phó với những biến động bất thường trên thị trường vốn.
Thực hiện chính sách tài chính, tiền tệ thích hợp để phát triển nhanh, lành mạnh thị trường bất động sản. Chú trọng tăng nguồn cung về nhà ở cho người có thu nhập thấp và văn phòng cho thuê, khách sạn, hạ tầng khu công nghiệp để đáp ứng nhu cầu phát triển. Kiểm soát chặt chẽ việc cho vay kinh doanh bất động sản, áp dụng các chính sách thuế thích hợp, kết hợp với những biện pháp hành chính cần thiết để bảo đảm thị trường phát triển một cách cân đối, theo quy luật cung cầu, khuyến khích sử dụng có hiệu quả bất động sản, hạn chế đầu cơ, thu lợi bất chính. Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố phải khẩn trương chỉ đạo rà soát, lập danh mục theo thứ tự ưu tiên các dự án đầu tư bất động sản, công khai các thông tin về quy hoạch, đồng thời tháo gỡ các vướng mắc trong quy trình thủ tục phê duyệt dự án, cấp phép xây dựng, giao đất, bồi thường giải phóng mặt bằng. Kiên quyết thu hồi các dự án chậm triển khai, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm quy định của pháp luật. Khẩn trương chuẩn bị để sớm ban hành chính sách thuế về bất động sản.
2. Tập trung tháo gỡ khó khăn, vướng mắc để đẩy mạnh phát triển sản xuất, dịch vụ và thu hút đầu tư
Phát triển mạnh sản xuất và dịch vụ là giải pháp cơ bản, tạo hiệu quả trực tiếp, nhiều mặt, vừa tăng nguồn cung các hàng hóa và dịch vụ cho thị trường trong nước và xuất khẩu, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, vừa góp phần thiết thực kiềm chế lạm phát, giảm nhập siêu.
Trong khi thực hiện chính sách tài chính, tiền tệ thắt chặt nhằm kiềm chế lạm phát, phải tập trung chỉ đạo đẩy mạnh sản xuất, phát triển dịch vụ và thu hút đầu tư; đặc biệt quan tâm chỉ đạo tháo gỡ các khó khăn vướng mắc, bảo đảm đủ vốn, đủ ngoại tệ cho sản xuất các ngành hàng, các sản phẩm mà thị trường trong nước và xuất khẩu đang có nhu cầu lớn. Tiếp tục thu hút mạnh và giải ngân nhanh các nguồn vốn đầu tư phát triển, nhất là các dự án đầu tư sản xuất sản phẩm công nghệ cao và có giá trị xuất khẩu lớn.
Sử dụng công cụ thuế một cách linh hoạt, hiệu quả, phù hợp với cam kết quốc tế để góp phần thúc đẩy sản xuất, xuất khẩu và giảm nhập siêu.
Tiếp tục rà soát sửa đổi, bổ sung các quy định, thủ tục hành chính, tạo thuận lợi hơn nữa cho người dân và doanh nghiệp, trước hết là các quy định, thủ tục về thành lập doanh nghiệp, đầu tư, vay vốn, giải ngân; thủ tục thuế, hải quan, tiếp cận đất đai, mua bán ngoại tệ; thanh tra, kiểm tra.
Các bộ, ngành, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố, các Hiệp hội ngành hàng tăng cường phối hợp hỗ trợ các doanh nghiệp khắc phục khó khăn, giảm chi phí, hạ giá thành sản phẩm, duy trì và đẩy mạnh sản xuất, nhất là những mặt hàng công nghiệp thiết yếu và sản xuất hàng xuất khẩu. Cùng với việc tổ chức vận hành tốt các cơ sở sản xuất hiện có bảo đảm công suất, cố gắng không để xảy ra sự cố làm giảm sản lượng, cần dồn sức hoàn thành đúng tiến độ các dự án đầu tư để tăng sản lượng, bảo đảm đủ điện, than, sắt thép, xi măng, phân bón hoá chất, dầu khí cho sản xuất và giảm bớt sự phụ thuộc vào nhập khẩu. Ðối với những mặt hàng xuất khẩu đang có khả năng mở rộng thị trường, cần tập trung hỗ trợ để tăng nhanh sản lượng.
Là nguồn thu nhập chính của phần lớn dân số nước ta, phát triển sản xuất nông lâm ngư nghiệp có tác dụng trực tiếp ổn định giá lương thực thực phẩm, góp phần kiềm chế lạm phát và có vai trò nền tảng trong việc bảo đảm an sinh xã hội. Vấn đề này càng có ý nghĩa quan trọng trong bối cảnh thế giới đang phải đối đầu với nguy cơ khủng hoảng thiếu lương thực. Cần tăng mạnh đầu tư cho sản xuất nông nghiệp và phát triển nông thôn để vừa bảo đảm đủ lương thực cho tiêu dùng trong nước, vừa tăng thêm số lượng lương thực xuất khẩu, đồng thời cải thiện tốt hơn đời sống của người sản xuất lương thực. Trước mắt cần tập trung chỉ đạo chăm sóc tốt các vụ lúa chưa thu hoạch, không để xảy ra dịch bệnh trên diện rộng; đảm bảo đủ giống, phân bón, thuốc trừ sâu, thuỷ lợi... cho các vụ lúa tiếp theo và các cây lương thực khác, phấn đấu vượt kế hoạch về năng suất và sản lượng lương thực. Tiếp tục đẩy mạnh sản xuất cây công nghiệp gắn với phát triển vùng nguyên liệu và công nghiệp chế biến, nhất là các loại sản phẩm đang được giá, thị trường trong và ngoài nước có nhu cầu lớn. Bảo đảm về giống, thức ăn, kỹ thuật và các điều kiện cần thiết khác để khôi phục và phát triển nhanh chăn nuôi. Chú trọng khai thác hải sản hợp lý, đẩy mạnh nuôi trồng, chế biến và xuất khẩu thủy sản.
Tiếp tục làm tốt công tác phòng trừ dịch bệnh cho cây trồng, vật nuôi, nhất là dịch cúm gia cầm H5N1 và dịch lợn tai xanh. Huy động đủ nguồn lực, áp dụng đồng bộ các biện pháp để khoanh vùng, dập tắt dịch bệnh không để lây lan. Bổ sung các chính sách hỗ trợ cần thiết và chỉ đạo thực hiện tốt công tác khắc phục hậu quả dịch bệnh, nhanh chóng khôi phục sản xuất, ổn định đời sống nhân dân.
Qua hơn hai năm thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về kế hoạch sử dụng đất 5 năm 2006 - 2010 và các quy định của Chính phủ, việc chuyển đất nông nghiệp, trong đó có đất trồng lúa sang sử dụng vào mục đích khác đã được thực hiện theo quy trình chặt chẽ hơn. Chính phủ đang chỉ đạo khẩn trương việc rà soát, kiểm tra để có sự điều chỉnh và hạn chế nghiêm ngặt việc chuyển đất trồng lúa và cây lương thực sang sử dụng vào mục đích khác, như khu công nghiệp, khu đô thị, khu du lịch sinh thái, sân gôn... nhằm bảo đảm an ninh lương thực quốc gia cả trước mắt và lâu dài.
Tuy có những khó khăn, nhưng nhiều ngành dịch vụ hiện đang có nhiều thuận lợi. Cần khẩn trương tạo mọi điều kiện để phát triển, nhất là các ngành dịch vụ có tiềm năng, có giá trị gia tăng cao. Thực hiện đồng bộ các giải pháp để phát triển mạnh du lịch. Hỗ trợ thiết thực để phát triển và nâng cao chất lượng vận tải, bảo đảm lưu thông hàng hóa và phục vụ tốt nhu cầu đi lại của nhân dân.
3. Ðẩy mạnh xuất khẩu, giảm nhập siêu; bảo đảm cân đối cung cầu hàng hóa; tăng cường quản lý thị trường, giá cả; chống đầu cơ, buôn lậu.
Thực hiện các biện pháp mạnh mẽ, thiết thực để đẩy mạnh xuất khẩu là giải pháp cơ bản nhằm hạn chế nhập siêu, thúc đẩy tăng trưởng; đồng thời, áp dụng các biện pháp thích hợp để kiểm soát có hiệu quả việc nhập khẩu, phấn đấu từng bước thu hẹp chênh lệch giữa xuất khẩu và nhập khẩu. Tăng cường và nâng cao hiệu quả công tác xúc tiến thương mại. Khuyến khích và hỗ trợ thiết thực để các doanh nghiệp nâng cao chất lượng, đa dạng hóa sản phẩm và thị trường xuất khẩu. Xử lý kịp thời các trở ngại về thủ tục hành chính liên quan đến xuất khẩu để doanh nghiệp giảm chi phí, nâng cao khả năng cạnh tranh của hàng xuất khẩu Việt
Ðiều chỉnh hợp lý thuế suất thuế nhập khẩu một số loại vật tư, nguyên liệu trực tiếp đáp ứng cho nhu cầu sản xuất trong nước và xuất khẩu. Áp dụng ở mức tối đa thuế tiêu thụ đặc biệt đối với nhóm hàng không khuyến khích tiêu dùng. Kiểm soát chặt và áp dụng thuế nhập khẩu ở mức cao đối với các nhóm hàng không khuyến khích nhập khẩu. Sử dụng các hàng rào kỹ thuật và các biện pháp phi thuế quan phù hợp với cam kết quốc tế để giảm nhập siêu. Tăng thuế suất thuế xuất khẩu đối với một số loại tài nguyên, khoáng sản, nguyên liệu thô.
Bảo đảm cân đối cung cầu hàng hóa là tiền đề quyết định cho sự bình ổn của thị trường, tránh đột biến về giá và ngăn chặn đầu cơ, buôn lậu. Theo tính toán, nhu cầu của toàn bộ nền kinh tế về các mặt hàng thiết yếu năm 2008 tăng khoảng 14% so với năm 2007. Với nguồn hàng trong nước và tiến độ nhập khẩu như dự kiến kế hoạch là hoàn toàn đáp ứng đủ. Vấn đề quan trọng là phải tháo gỡ khó khăn do giá của một số hàng hóa thế giới và trong nước tăng cao ảnh hưởng trực tiếp đến sản xuất, xuất khẩu và đời sống. Trong khi kiên trì chủ trương xóa bao cấp qua giá, thực hiện giá theo cơ chế thị trường, nhưng để ưu tiên cho mục tiêu kiềm chế lạm phát, Chính phủ đã chủ trương chưa điều chỉnh tăng giá điện, xăng dầu, than, nước sinh hoạt, cước vận chuyển máy bay, tàu hỏa, xe buýt. Khi kiềm chế được lạm phát sẽ áp dụng lộ trình thích hợp thực hiện giá thị trường. Riêng về giá bán xăng dầu, trong trường hợp giá dầu thế giới tăng đột biến, Chính phủ sẽ nghiên cứu phương án tổng thể, thích hợp, với tinh thần Nhà nước, doanh nghiệp và nhân dân cùng chia sẻ, gánh vác để vượt qua khó khăn, giữ ổn định và phát triển (6).
Sản lượng lương thực nước ta từ nhiều năm qua đã đủ bảo đảm tiêu dùng thường xuyên cho cả nước với giá cả hợp lý và còn xuất khẩu gạo đứng hàng thứ hai thế giới. Ðể bảo đảm an ninh lương thực quốc gia trong mọi tình huống, đồng thời bảo đảm lợi ích của người trồng lúa, Chính phủ đã quy định lượng xuất khẩu gạo cả năm 2008 ở khoảng 3,5 đến 4 triệu tấn với tiến độ giao hàng thích hợp và đang nghiên cứu việc áp dụng thuế xuất khẩu gạo. Ðã tăng lượng dự trữ quốc gia ở mức cần thiết đối với lương thực và một số mặt hàng thiết yếu. Yêu cầu Ủy ban nhân dân các cấp, các cơ quan chức năng nắm chắc tình hình cung cầu và tổ chức cung ứng lương thực kịp thời, không để xảy ra khan hiếm cục bộ, đặc biệt là phải ngăn chặn bằng được tình trạng đầu cơ.
Quản lý chặt chẽ việc thực hiện quy hoạch và kế hoạch khai thác, sử dụng và xuất khẩu than; xử lý nghiêm các hành vi buôn lậu và khai thác than trái phép; thực hiện tiết kiệm trong sử dụng và giảm mạnh xuất khẩu than để bảo đảm an ninh năng lượng trong nước cả trước mắt và lâu dài.
Chính phủ đã giao nhiệm vụ cụ thể từng bộ quản lý ngành phải tập trung chỉ đạo và chịu trách nhiệm bảo đảm cung ứng đủ những mặt hàng thiết yếu trong mọi tình huống với giá cả hợp lý. Các Bộ cùng các Hiệp hội ngành hàng và các doanh nghiệp kinh doanh các mặt hàng thiết yếu, trước hết là các doanh nghiệp nhà nước phối hợp thực hiện đồng bộ các biện pháp, đẩy mạnh sản xuất kinh doanh, bảo đảm nguồn hàng và không để đầu cơ tăng giá. Chính phủ cũng yêu cầu và kêu gọi cộng đồng doanh nghiệp và mỗi người dân tiết kiệm tối đa trong sản xuất, trong tiêu dùng để góp phần cùng cả nước kiềm chế lạm phát.
Ðồng thời với các giải pháp về tài chính, tiền tệ, bảo đảm cân đối cung cầu, cần tăng cường công tác quản lý thị trường và kiểm soát việc chấp hành pháp luật về giá. Trước hết, phải áp dụng các biện pháp kiểm soát, chống đầu cơ tích trữ và xử lý kịp thời những trường hợp lợi dụng biến động trên thị trường để nâng giá, nhất là các mặt hàng thiết yếu cho sản xuất và đời sống. Tăng cường kiểm tra việc niêm yết giá và bán theo đúng giá niêm yết. Xử phạt nghiêm, bao gồm cả việc truy thu hoặc buộc bồi hoàn cho khách hàng đối với vi phạm quy định về giá, nhất là các trường hợp tăng giá các mặt hàng thiết yếu. Khẩn trương ban hành và triển khai thực hiện cơ chế doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh các mặt hàng thiết yếu cam kết giá bán ổn định trong từng thời gian.
Trong quá trình thực hiện chuyển sang giá thị trường, có thực trạng là giá một số mặt hàng ở nước ta, do còn được bù giá nên thấp hơn giá trên thị trường thế giới và khu vực (7), vì vậy phải chú trọng thực hiện các biện pháp đủ mạnh để chống buôn lậu, gian lận thương mại, đặc biệt là buôn lậu xăng dầu, than và một số loại hàng hóa khác. Kiểm soát việc cung ứng và giá bán các loại hàng hóa và dịch vụ độc quyền kinh doanh.
Có chính sách khuyến khích xây dựng và phát triển mạng lưới bán buôn, bán lẻ để bảo đảm cung ứng hàng hóa với giá cả hợp lý, nhất là hàng tiêu dùng thiết yếu và vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn.
Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố phải trực tiếp chịu trách nhiệm chỉ đạo rà soát cân đối cung cầu các mặt hàng thiết yếu trên địa bàn; tăng cường công tác chống đầu cơ, buôn lậu và kiểm tra, kiểm soát giá cả thị trường; kịp thời xử lý những biến động bất lợi của cung cầu và giá cả, nhất thiết không để xảy ra thiếu hàng, sốt giá đối với các loại hàng thiết yếu. Phát huy vai trò của các Hiệp hội ngành hàng, Hiệp hội người tiêu dùng và cộng đồng dân cư trong việc giám sát, quản lý thị trường, giá cả.
4. Thực hiện tốt các chính sách an sinh xã hội
Giá cả tăng cao và thiên tai, dịch bệnh đang có những tác động mạnh, trực tiếp đến đời sống và sinh hoạt của nhân dân, nhất là người nghèo, người lao động có thu nhập thấp, đồng bào vùng bị thiên tai, dịch bệnh. Cùng với việc tập trung chỉ đạo thực hiện đồng bộ các biện pháp nhằm kiềm chế tăng giá đối với hàng hóa thiết yếu phục vụ sinh hoạt và đời sống nhân dân, Chính phủ chủ trương đẩy mạnh việc thực hiện có hiệu quả các chính sách an sinh xã hội đã ban hành; đồng thời mở rộng thêm và thực hiện ngay một số chính sách mới cấp bách.
Ngay từ đầu năm, đã quy định tăng 20% mức lương tối thiểu cho người lao động thuộc khối cơ quan nhà nước, lực lượng vũ trang, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội; quy định về điều chỉnh tăng mức lương tối thiểu của người lao động Việt Nam làm việc cho tổ chức, cá nhân trong nước và nước ngoài hoạt động tại Việt Nam. Riêng đối với người lao động đã qua học nghề, mức lương tối thiểu quy định cao hơn ít nhất 7% so với mức lương tối thiểu vùng; điều chỉnh tăng lương 20% cho người hưởng lương hưu và người hưởng trợ cấp bảo hiểm xã hội; điều chỉnh trợ cấp tăng lên 20% so với mức chuẩn hiện hành đối với người có công. Ðang chuẩn bị các điều kiện cần thiết để điều chỉnh thích hợp lộ trình tăng lương theo đề án cho cán bộ, công nhân viên khu vực hành chính sự nghiệp, cán bộ, chiến sĩ các lực lượng vũ trang và người lao động làm việc trong các doanh nghiệp. Ðã chỉ đạo các Bộ, ngành, địa phương triển khai thực hiện chế độ trợ cấp mới cho các đối tượng là người già, người tàn tật, trẻ em có hoàn cảnh khó khăn; đồng thời nghiên cứu các điều kiện để điều chỉnh chế độ trợ cấp xã hội vào những năm tới. Tiếp tục xuất gạo dự trữ quốc gia để cấp không thu tiền cho hộ đồng bào bị thiên tai, thiếu đói (8).
Ðã quyết định giữ ổn định mức thu học phí, viện phí và tiếp tục cho sinh viên, học sinh đại học, cao đẳng, học nghề có hoàn cảnh khó khăn được vay ưu đãi để học tập. Hỗ trợ tiền dầu thắp sáng cho các hộ đồng bào dân tộc thiểu số, hộ thuộc diện chính sách và hộ nghèo ở những nơi chưa có điện lưới; điều chỉnh tăng mức hỗ trợ mua bảo hiểm y tế cho người nghèo và hỗ trợ giá thẻ bảo hiểm y tế đối với người cận nghèo tham gia bảo hiểm y tế tự nguyện; hỗ trợ ngư dân về mua sắm, đóng mới, hiện đại hoá tàu thuyền, bảo hiểm thân tàu và tai nạn cho thuyền viên; hỗ trợ về nhiên liệu trực tiếp cho ngư dân (9).
Tiếp tục đẩy mạnh việc thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia, các chương trình, dự án và các giải pháp, chính sách khác đã ban hành để hỗ trợ phát triển sản xuất, ổn định đời sống đối với người nghèo, vùng nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số khó khăn, vùng bị thiên tai như: hỗ trợ về đất ở, nhà ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt, phát triển cơ sở hạ tầng thiết yếu, vay vốn, hỗ trợ về y tế, giáo dục, việc làm, trợ giúp pháp lý, sắp xếp ổn định dân cư, giao khoán rừng và cung cấp lương thực... Thực hiện tốt các chính sách hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội đối với các địa phương thuộc các vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải miền trung, Tây Nguyên, đồng bằng sông Cửu Long, trung du và miền núi Bắc Bộ.
Ðể bảo đảm việc thực hiện các chính sách an sinh xã hội đã ban hành, Chính phủ đã yêu cầu các bộ, ngành liên quan, ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố ưu tiên bố trí đủ nguồn vốn và tăng dự trữ, dự phòng; đồng thời xây dựng cơ chế thực thi và chỉ đạo kiểm tra chặt chẽ việc thực hiện, bảo đảm nguồn hỗ trợ của Nhà nước kịp thời, đúng đối tượng, không để thất thoát, lãng phí.
Ðẩy nhanh việc nghiên cứu hoàn thiện các chính sách hỗ trợ có tính chất cơ bản, lâu dài về an sinh xã hội; triển khai thực hiện bảo hiểm xã hội tự nguyện, chỉ đạo tổng kết việc thực hiện chế độ hưu của nông dân ở một số địa phương để có thể chuyển sang hình thức bảo hiểm xã hội tự nguyện; khẩn trương chuẩn bị các điều kiện để thực hiện chính sách bảo hiểm thất nghiệp. Thí điểm việc thực hiện thoả ước lao động ngành; tiến hành đồng bộ các giải pháp để xây dựng quan hệ lao động lành mạnh bền vững; khuyến khích doanh nghiệp hỗ trợ thiết thực cải thiện đời sống vật chất, tinh thần cho người lao động, nhất là ở các khu công nghiệp tập trung.
Hoàn thiện cơ chế chính sách để thực hiện chương trình quốc gia về nhà ở. Ðẩy mạnh Chương trình phát triển nhà ở xã hội để phục vụ nhu cầu của các đối tượng có thu nhập thấp tại khu vực đô thị. Phát triển nhà ở công vụ cho giáo viên. Triển khai Chương trình hỗ trợ về nhà ở cho hộ nghèo ở khu vực nông thôn và miền núi. Tiếp tục thực hiện giai đoạn 2 Chương trình xây dựng cụm tuyến dân cư và nhà ở vùng ngập lũ đồng bằng sông Cửu Long. Xây dựng Chương trình phát triển cơ sở hạ tầng và nhà ở vùng thường bị bão lũ miền Trung. Sửa đổi chính sách tín dụng ưu đãi của Nhà nước theo hướng chuyển mạnh sang hỗ trợ các dự án thuộc lĩnh vực xã hội và hỗ trợ trực tiếp cho các đối tượng thụ hưởng chính sách. Bổ sung chính sách trợ giúp thích hợp để giảm nghèo bền vững ở 58 huyện khó khăn nhất của cả nước. Tiếp tục rà soát, cắt giảm các loại phí thu từ nông dân. Nghiên cứu để có quy định mới phù hợp về chuẩn hộ nghèo.
Khẩn trương rà soát sửa đổi bổ sung để hoàn chỉnh các quy định pháp luật về đất đai. Thực hiện tốt việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, bảo đảm cuộc sống của người dân ngày càng tốt hơn khi nhà nước thu hồi đất. Ủy ban nhân dân các cấp phải đặc biệt quan tâm giải quyết các khiếu kiện của công dân theo đúng pháp luật, phù hợp với tình hình thực tế của từng địa phương, của từng vụ việc, bảo vệ lợi ích chính đáng của người dân và không để khiếu kiện kéo dài.
Tập trung làm tốt công tác phòng, chống dịch bệnh cho người, nhất là dịch cúm A (H5N1), dịch tiêu chảy cấp và các dịch bệnh nguy hiểm khác. Tuy dịch bệnh đã cơ bản được kiểm soát nhưng vẫn tiềm ẩn nguy cơ tái bùng phát rất cao. Cần thực hiện đồng bộ và có hiệu quả các biện pháp phòng, chống dịch bệnh, không để dịch bệnh tái bùng phát và lây lan trên diện rộng.
Theo nhiều dự báo năm nay thiên tai có thể xảy ra nhiều hơn và diễn biến phức tạp hơn. Trên cơ sở kinh nghiệm về phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai trong những năm gần đây, Chính phủ đã yêu cầu các cơ quan chức năng, các địa phương lập phương án cụ thể về phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn, phấn đấu giảm đến mức thấp nhất thiệt hại về người và tài sản của nhân dân.
III.TIẾP TỤC TẠO LẬP CÁC CƠ SỞ, CÁC TIỀN ÐỀ CHO SỰ PHÁT TRIỂN NHANH VÀ BỀN VỮNG
Tình hình hiện nay đòi hỏi chúng ta phải tập trung mọi nỗ lực để ưu tiên kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm an sinh xã hội. Khó khăn hiện nay là khó khăn trước mắt và là khó khăn trong quá trình phát triển. Sau hơn 20 năm đổi mới, thế và lực của đất nước đã lớn mạnh nhiều hơn, tiềm năng tăng trưởng của nền kinh tế còn rất lớn và nền kinh tế nước ta vẫn đang trong thời kỳ phát triển với tốc độ khá cao. Việt
Trên cơ sở thực hiện đồng bộ các nhiệm vụ cơ bản mà Nghị quyết của Quốc hội và của Chính phủ đã đề ra từ đầu năm, cần hướng trọng tâm vào việc thực hiện Chương trình hành động của Chính phủ nhằm thực hiện Nghị quyết Hội nghị lần thứ tư của Ban Chấp hành Trung ương về một số chủ trương, chính sách lớn để nền kinh tế phát triển nhanh và bền vững khi Việt Nam là thành viên của Tổ chức Thương mại thế giới và Nghị quyết Hội nghị lần thứ sáu của Ban Chấp hành Trung ương về tiếp tục hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Trong đó cần kiên trì triển khai thực hiện có hiệu quả các công việc sau đây:
Thứ nhất, khẩn trương hoàn thiện hệ thống pháp luật, hình thành nhanh và đồng bộ thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính, trọng tâm là thủ tục hành chính, bảo đảm cho nhiệm vụ quan trọng và là khâu đột phá này có bước tiến mới về chất, tạo ra chuẩn mực mới cho nền hành chính quốc gia. Nâng cao vai trò và hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước trong nền kinh tế thị trường và hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng.
Thứ hai, nâng cao chất lượng công tác quy hoạch; chuyển mạnh việc xây dựng và thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội theo hướng coi trọng hơn nữa các chỉ tiêu chất lượng, bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô và phát triển bền vững.
Thứ ba, đẩy nhanh việc xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội thiết yếu, nhất là những công trình giao thông quan trọng ở những vùng có dung lượng hàng hóa lớn, có tính kết nối vận tải cao nhằm giải tỏa ách tắc, tăng khả năng lưu thông hàng hóa, tiết kiệm chi phí vận tải, tăng sức cạnh tranh của doanh nghiệp và của cả nền kinh tế.
Thứ tư, chú trọng phát triển nhanh nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển, nhất là nguồn nhân lực có chất lượng để thu hút mạnh các dự án đầu tư có trình độ công nghệ cao, có giá trị gia tăng lớn, thúc đẩy chuyển dịch nhanh cơ cấu kinh tế và cơ cấu hàng xuất khẩu.
Thứ năm, tạo mọi điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của các loại hình doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế. Tiếp tục cải cách doanh nghiệp nhà nước, trọng tâm là cổ phần hóa; sơ kết hoạt động của các tập đoàn kinh tế và làm rõ hơn vai trò của doanh nghiệp nhà nước trong nền kinh tế thị trường; hoàn thiện thể chế luật pháp và cơ chế quản lý để xây dựng các tập đoàn kinh tế, các tổng công ty nhà nước mạnh, hoạt động sản xuất kinh doanh bình đẳng, hiệu quả trong cơ chế thị trường, góp phần quan trọng bảo đảm các yêu cầu thiết yếu cho sự ổn định và phát triển của nền kinh tế.
Thứ sáu, đồng thời với việc chuẩn bị Ðề án trình Ban Chấp hành Trung ương Ðảng về chiến lược phát triển bền vững nông nghiệp, nông thôn, nông dân, cần khẩn trương xây dựng Chương trình mục tiêu quốc gia về đối phó với biến đổi khí hậu toàn cầu và nước biển dâng để giảm thiểu tối đa những hiểm họa có thể xảy ra, nhất là đối với sản xuất nông nghiệp và đời sống nông dân.
Thứ bảy, tiếp tục hoàn thiện chính sách và mở rộng mạng lưới an sinh xã hội nhằm hỗ trợ thiết thực những đối tượng dễ bị tổn thương trong quá trình phát triển, nhất là những người làm công ăn lương; thực hiện giảm nghèo bền vững, bảo đảm cho người nghèo được thụ hưởng hợp lý thành quả của sự tăng trưởng.
Thứ tám, tiếp tục đẩy mạnh cuộc đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, thực hành tiết kiệm, gắn với Cuộc vận động Học tập và làm theo tấm gương đạo đức của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Thứ chín, tăng cường công tác đối ngoại và quốc phòng, an ninh; giữ vững chủ quyền quốc gia và toàn vẹn lãnh thổ; bảo đảm vững chắc an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội; tạo môi trường và điều kiện thuận lợi cho sự phát triển bền vững của đất nước.
Thưa các vị đại biểu Quốc hội,
Thưa đồng chí, đồng bào,
Kinh tế thế giới đang còn diễn biến rất phức tạp và khó lường. Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, chúng ta phải thường xuyên theo dõi tình hình, cập nhật đầy đủ thông tin, bình tĩnh, thận trọng phân tích, dự báo để có phản ứng chính sách kịp thời, chính xác nhằm hạn chế tối đa những tác động tiêu cực do những khó khăn khách quan mới nảy sinh; mặt khác, phải nhanh nhạy tận dụng có hiệu quả những thời cơ mới xuất hiện để phát huy tốt nhất tiềm năng phát triển của đất nước.
Nhiệm vụ đặt ra cho năm 2008 là rất nặng nề; những khó khăn, thách thức, yếu kém trong quá trình phát triển và hội nhập có mặt rất gay gắt; nhưng thời cơ, thuận lợi là rất lớn và rất cơ bản. Cần làm tốt hơn nữa công tác thông tin, tuyên truyền, xây dựng niềm tin, ý chí, tinh thần trách nhiệm cao trước đất nước trong cả hệ thống chính trị, trong mỗi cán bộ đảng viên và trong mỗi người dân, tạo sự đồng thuận cao và sức mạnh tổng hợp của cả dân tộc, phát huy thuận lợi, vượt qua khó khăn đưa nền kinh tế nước ta tiếp tục phát triển nhanh và bền vững.
Nhận rõ trách nhiệm trước đất nước, trước nhân dân, Chính phủ đã nghiêm túc đánh giá thực trạng tình hình, khẩn trương xác định và tổ chức hành động quyết liệt để thực hiện có kết quả trên thực tế các mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp đã đề ra. Chính phủ rất mong có sự giám sát, phối hợp và ủng hộ của Quốc hội, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các đoàn thể nhân dân và toàn thể đồng chí, đồng bào.
Dưới sự lãnh đạo của Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương Ðảng và với sự quyết tâm, chung sức, chung lòng của toàn Ðảng, toàn quân, toàn dân, chúng ta hoàn toàn tin tưởng sẽ kiềm chế được lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm an sinh xã hội và tăng trưởng bền vững; thực hiện thắng lợi nhiệm vụ kế hoạch 5 năm 2006 - 2010 mà Ðại hội toàn quốc lần thứ X của Ðảng đã đề ra.
Xin cảm ơn các vị đại biểu Quốc hội, đồng chí, đồng bào và các bạn.
------------------------------------------------
Chú thích:
(1) Có 4/23 chỉ tiêu chưa đạt kế hoạch là: (1) Giá trị tăng thêm của ngành nông, lâm, ngư nghiệp tăng 3,4% (kế hoạch 3,5% - 3,8%): (2) Tổng kim ngạch nhập khẩu tăng 39,6% (kế hoạch 15,5%); (3) Giá tiêu dùng tăng 12,63% (kế hoạch là thấp hơn tốc độ tăng GDP); (4) Tỷ lệ giảm sinh đạt 0,25%o (kế hoạch là 0,3%o).
(2) Giá tiêu dùng quý IV năm 2007 tăng 5%.
Số liệu báo cáo Quốc hội tại kỳ họp thứ 2: kim ngạch nhập khẩu năm 2007 ước đạt 57 tỷ đô la Mỹ, tăng 27%. Nhập siêu 9 tỷ đô la Mỹ, tỷ lệ nhập siêu là 18,75%.
(3) Giá tiêu dùng tháng 1 tăng 2,38%; tháng 2 tăng 3,56%; tháng 3 tăng 2,99%; tháng 4 tăng 2,2%.
(4) Năm 2007, tổng phương tiện thanh toán tăng 43,7%, tổng dư nợ tín dụng tăng 53,9%. Số liệu tương ứng của các năm trước là: năm 2003: 23,9% và 28,8%; năm 2004: 20,6% và 27,2%; năm 2005: 24,4% và 20,6%; năm 2006: 29,7% và 24,8%.
(5) Kế hoạch đầu năm là 20-22%.
(6) Theo dự báo từ cuối tháng 3-2008, với mức giá dầu thô thế giới khoảng 100 đến 110 USD/thùng, Chính phủ đã chỉ đạo ổn định giá bán xăng dầu trong nước đến hết tháng 6 năm 2008 và dự kiến ngân sách sẽ phải bù lỗ khoảng 12.000 tỷ đồng cả năm, tương đương mức bù lỗ năm 2006. Nếu giá dầu thô thế giới tăng trên mức 110 USD/thùng, để giữ nguyên giá bán xăng dầu trong nước như hiện nay, thì ngân sách sẽ phải bù lỗ lớn hơn và cũng rất khó có khả năng cân đối.
(7) Hiện nay, giá than bán bình thường trong nước chỉ bằng khoảng 70 - 80% giá than xuất khẩu. Riêng giá than bán cho sản xuất xi-măng, giấy, phân bón chỉ bằng 80% giá bán bình thường trong nước và bằng dưới 50% giá than xuất khẩu cùng loại. Giá than bán cho sản xuất điện hiện nay chỉ bằng 65% giá thành sản xuất, bằng 55% giá bán bình thường trong nước và bằng 45% giá than xuất khẩu cùng loại.
Giá bán lẻ xăng dầu trong nước bằng 80 - 90% giá khu vực.
(8) Năm 2007 và 4 tháng đầu năm 2008 đã xuất gạo dự trữ quốc gia cấp không thu tiền cho hộ thiếu đói và bị thiên tai khoảng 80.000 tấn, là số lượng cao nhất từ trước đến nay.
(9) Các chính sách hỗ trợ nêu trên được quy định cụ thể trong Quyết định số 289/QÐ-TTg ngày 18 tháng 3 năm 2008 của Thủ tướng Chính phủ.
