Phần thứ nhất: Đánh giá phong trào phụ nữ và hoạt động của Hội LHPN Việt Nam nhiệm kỳ 2007 - 2012

I.ĐÁNH GIÁ PHONG TRÀO PHỤ NỮ

Phát huy truyền thống vẻ vang của phụ nữ Việt Nam, 5 năm qua, cùng với toàn Đảng, toàn dân, các tầng lớp phụ nữ cả nước đã nỗ lực phấn đấu, vượt qua khó khăn, năng động sáng tạo, tích cực tham gia các phong trào thi đua yêu nước, góp phần quan trọng vào thành tựu phát triển chung của địa phương và đất nước. Phong trào thi đua “Phụ nữ tích cực học tập, lao động sáng tạo, xây dựng gia đình hạnh phúc” ngày càng được các tầng lớp phụ nữ hưởng ứng rộng rãi, được gắn kết, cụ thể hóa vào phong trào thi đua của ngành, địa phương, tạo sự chuyển biến về chất trong phong trào phụ nữ trên các lĩnh vực của đời sống xã hội.

Chiếm 50,1%[1] lao động khu vực nông thôn, phụ nữ đóng vai trò quan trọng trong sản xuất nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới. Với điều kiện sản xuất không thuận lợi do biến đổi khí hậu, thiên tai, dịch bệnh thường xuyên xảy ra, nhưng với đức tính cần cù, chịu thương chịu khó, chị emđã kiên trì vượt khó, thi đua sản xuất giỏi, mạnh dạn áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, góp phần quan trọng vào phát triển nông nghiệp, duy trì tốc độ tăng trưởng kinh tế, xóa đói giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới, bảo đảm an ninh lương thực quốc gia, giữ vững vị trí là nước có sản lượng nông sản xuất khẩu cao, đặc biệt xuất khẩu gạo đứng thứ 2 trên thế giới.

Lao động nữ tiếp tục chiếm tỷ lệ cao trong các ngành công nghiệp chế biến, dệt may, giầy da, thương mại, dịch vụ và tham gia ngày càng nhiều vào các ngành kinh tế đòi hỏi yêu cầu chuyên môn, kỹ thuật, công nghệ cao. Chị emđã tích cựchưởng ứng phong trào phát huy sáng kiến cải tiến kỹ thuật, không ngừng phấn đấu nâng cao trình độ chuyên môn kỹ thuật, tay nghề, làm thêm ca, thêm giờ, góp sức tạo ra nhiều sản phẩm ngày càng đa dạng, chất lượng cao,tạo niềm tin cho người tiêu dùng, đáp ứng nhu cầu trong nước và mở rộng thị trường ngoài nước, tăng kim ngạch xuất khẩu, nâng cao tiềm lực kinh tế của đất nước.

Trong điều kiện nền kinh tế đất nước chịu ảnh hưởng của khủng hoảng tài chính và suy giảm kinh tế toàn cầu, chị em nữ doanh nhân đã năng động, sáng tạo, vượt qua khó khăn để doanh nghiệp đứng vững và phát triển. Các doanh nghiệp (chiếm 25%) và hộ gia đình sản xuất kinh doanh do phụ nữ làm chủ (trên 3 triệu hộ[2]) đã tạo thêm việc làm cho hàng vạn lao động và tham gia tích cực vào các hoạt động xã hội, nhân đạo, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, thực hiện an sinh xã hội.

Thành tựu giáo dục - đào tạo và khoa học - công nghệ 5 năm qua có sự đóng góp đáng kể của phụ nữ. Chiếm số đông trong đội ngũ cán bộ giáo viên toàn ngành, đặc biệt trong các cấp học phổ thông, phụ nữ ngành giáo dục - đào tạo thi đua “Dạy tốt, học tốt”, góp phần nâng cao dân trí, đào tạo nguồn nhân lực cho đất nước và thúc đẩy bình đẳng giới. Tỷ lệ phụ nữ biết đọc, biết viết đạt 92%; tình trạng trẻ em gái bỏ học sớm đã giảm; nữ sinh viên chiếm trên 50% trong các trường đại học và cao đẳng; nữ thủ khoa chiếm 61,6% các kỳ tuyển sinh và tốt nghiệp đại học[3]. Đội ngũ nữ trí thức tiếp tục tăng cả về số lượng, chất lượng và được trẻ hóa, chiếm gần 40% số người có trình độ thạc sỹ, trên 21,4% số người có học vị tiến sỹ, 14,08% số giáo sư và 37,67% phó giáo sư. Phụ nữ tham gia ngày càng chủ động, tích cực vào các hoạt động khoa học - công nghệ, có nhiều công trình nghiên cứu làm cơ sở cho việc hoạch định chính sách, ứng dụng vào sản xuất và hoạt động thực tiễn đem lại lợi ích kinh tế - xã hội trên nhiều lĩnh vực.

Cùng với những tiến bộ của y học nước nhà, sức khỏe phụ nữ tiếp tục được cải thiện, tuổi thọ trung bình đạt 75,6 tuổi (tăng 3,6 tuổi so với 2007). Chính sách mới về y tế đã tạo điều kiện cho phụ nữ được tiếp cận tốt hơn các dịch vụ chăm sóc sức khỏe, đặc biệt khi mang thai. Chiếm 61,1%[4] lực lượng lao động toàn ngành, phụ nữ ngành y tế với phong trào người thầy thuốc giỏi phải như mẹ hiền đã nỗ lực phấn đấu, rèn luyện y đức, hoàn thành nhiệm vụ chuyên môn và học tập nâng cao trình độ, đóng góp lớn cho sự nghiệp chăm sóc, bảo vệ sức khỏe nhân dân nói chung, phụ nữ và trẻ em nói riêng.

Văn hóa, thông tin, thể thao, du lịch ngày càng phát triển, tạo điều kiện cho phụ nữ nâng cao đời sống tinh thần. Chị em đóng góp rất quan trọng vào việc giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, quảng bá hình ảnh Việt Nam với bạn bè quốc tế, thu hút đông đảo khách du lịch đến với Việt Nam. Phụ nữ tham gia ngày càng nhiều trong lĩnh vực báo chí, xuất bản, văn học, nghệ thuật; tham gia hầu hết các bộ môn thi đấu thể thao thành tích cao và đạt nhiều huy chương ở các đấu trường trong nước, khu vực và quốc tế. Định kiến giới về vai trò truyền thống của phụ nữ và nam giới có sự thay đổi, hình ảnh người phụ nữ tự tin vươn lên, khẳng định mình trong các lĩnh vực xuất hiện ngày càng nhiều trong xã hội.

Trong gia đình, cùng với sự đóng góp, vị trí của phụ nữ được nâng lên. Là người mẹ, người vợ, giữ vai trò chủ chốt trong xây dựng gia đình hạnh phúc, chị em đã tích cực lao động tạo thu nhập, đảm đang tổ chức cuộc sống gia đình, nuôi dạy con trưởng thành; giữ gìn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống gia đình Việt Nam trong điều kiện hội nhập quốc tế. Phụ nữ được tôn trọng và tham gia nhiều hơn vào các quyết định quan trọng của gia đình.

Trong lĩnh vực chính trị, phụ nữ ngày càng tích cực, chủ động thực hiện quyền công dân, tham gia các hình thức dân chủ trực tiếp ở cộng đồng. Đội ngũ cán bộ nữ trên một số lĩnh vực phát triển về số lượng, chất lượng ngày càng được nâng lên. Nữ đại biểu Hội đồng nhân dân 3 cấp đều tăng; nữ đại biểu Quốc hội khóa XIII đạt 24,4%; nữ công chứctrong cơ quan hành chính nhà nước từ cấp huyện đến trung ương chiếm 31%. Cán bộ nữ tham gia cấp ủy Đảng, cơ quan dân cử, cơ quan hành chính nhà nước các cấp đã đóng góp tích cực vào việc lãnh đạo, quản lý đất nước, ngành, địa phương. Nữ cán bộ, công chức, viên chức phấn đấu giỏi việc nước, đảm việc nhà, tích cực nâng cao trình độ học vấn, chuyên môn, nghiệp vụ, trau dồi bản lĩnh chính trị và phẩm chất đạo đức, hoàn thành tốt nhiệm vụ.

Phụ nữ đã tham gia tích cực trong các hoạt động đấu tranh chống âm mưu diễn biến hòa bình, giữ gìn trật tự an toàn xã hội, phòng chống tội phạm, tệ nạn xã hội, bảo vệ chủ quyền an ninh, biên giới tại các địa bàn xung yếu và đóng góp tích cực vào hoạt động đối ngoại nhân dân. Với tinh thần thi đua quyết thắng, vì an ninh tổ quốc, phụ nữ trong lực lượng vũ trang tiếp tục phát huy truyền thống cách mạng, mưu trí, dũng cảm, phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ. Chị em hoạt động trong ngành ngoại giao đã tích cực, chủ động, đóng góp hiệu quả trong lĩnh vực đối ngoại và hợp tác quốc tế, góp phần nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.

Những kết quả đáng tự hào trên cho thấy, phong trào thi đua “Phụ nữ tích cực học tập, lao động sáng tạo, xây dựng gia đình hạnh phúc” gắn với cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” và các phong trào, cuộc vận động do các cấp, các ngành phát động đã tạo nên khí thế thi đua sôi nổi trong các tầng lớp phụ nữ cả nước. Với nội dung thiết thực, toàn diện, các phong trào thi đua đã thu hút đông đảo phụ nữ hưởng ứng và trở thành động lực thúc đẩy chị em hăng hái tham gia thực hiện thắng lợi nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Trong số gần 13 triệu phụ nữ đăng ký thực hiện phong trào thi đua của cả nhiệm kỳ, đã có 11 triệu phụ nữ đạt 3 tiêu chuẩn, 2.419 phụ nữ được công nhận danh hiệu “Phụ nữ xuất sắc 5 năm tiêu biểu toàn quốc”. Nhiều gương điển hình phụ nữ tiêu biểu, xuất sắc trên các lĩnh vực rất đáng khâm phục. Đó là những nữ nông dân vượt khó vươn lên thoát nghèo, làm giàu từ mảnh đất quê hương; là những nữ công nhân lao động cần cù, bền bỉ, phát huy sáng kiến, tạo ra các sản phẩm chất lượng cao; là những nữ chủ doanh nghiệp năng động, sáng tạo trong kinh doanh; là những nữ trí thức đầu tư tâm sức, trí tuệ, nghiên cứu được nhiều công trình có giá trị, góp phần xây dựng và phát triển đất nước.

Bên cạnh những nỗ lực, đóng góp to lớn trên, phong trào phụ nữ còn đứng trước không ít khó khăn, thách thức:

Phụ nữ còn chịu nhiều bất lợi trong việc học tập, nâng cao trình độ, kỹ năng nghề nghiệp trong điều kiện cạnh tranh xã hội ngày càng cao. Lực lượng lao động nữ tuy đông về số lượng nhưng tỷ lệ qua đào tạo thấp nên chưa thực sự đáp ứng được yêu cầu của thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập. Số lao động nữ có bằng cấp chuyên môn chỉ đạt 11,1[5], tỷ lệ lao động nữ chưa qua đào tạo nghề còn cao (70.9% so với 59,9% lao động nam^[6]), đặc biệt là lao động nữ nông thôn, độ tuổi trung niên, phụ nữ dân tộc thiểu số; tỷ lệ lao động nữ làm các công việc giản đơn chiếm tới 42,9% (so với 36,2% lao động nam)[7].

Khoảng cách thu nhập và mức sống giữa các nhóm phụ nữ, các vùng miền còn lớn. Đời sống của một bộ phận phụ nữ, đặc biệt nữ công nhân lao động tại khu công nghiệp, khu chế xuất, nữ lao động di cư tự do… thực sự khó khăn, vất vả, bếp bênh, việc làm không ổn định, thu nhập thấp, điều kiện sinh hoạt tối thiểu không đảm bảo, đời sống vật chất và tinh thần nghèo nàn. Nữ nông dân thiếu việc làm, khó chuyển đổi nghề khi đất canh tác bị thu hồi để chuyển đổi mục đích sử dụng, ít có điều kiện nghỉ ngơi, chăm sóc bản thân, kể cả khi sinh con. Phụ nữ dân tộc thiểu số, vùng sâu và các nhóm phụ nữ yếu thế (nghèo, khuyết tật, đơn thân…) đời sống còn nhiều khó khăn, ít cơ hội tiếp cận thông tin, giáo dục đào tạo và hệ thống an sinh xã hội. Bên cạnh đó, dịch bệnh, thiên tai, ô nhiễm môi trường, ô nhiễm thực phẩm... ngày càng tăng, ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống, trong khi các điều kiện chăm sóc sức khoẻ không đảm bảo. Đã xuất hiện tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh; tình trạng nạo phá thai, đặc biệt ở tuổi vị thành niên ở mức báo động; tỷ lệ phụ nữ nhiễm HIV có xu hướng tăng (từ 19,65% năm 2006 lên 31% năm 2011)[8]. Thiếu các chính sách hỗ trợ, tạo điều kiện để phụ nữ có thể vừa làm tốt công việc xã hội vừa thực hiện việc chăm lo gia đình. Dịch vụ gia đình và phúc lợi xã hội hỗ trợ gia đình và phụ nữ chưa được quan tâm đúng mức; tình trạng thiếu nhà trẻ, mẫu giáo còn phổ biến ở hầu hết các địa phương và các khu công nghiệp (tỷ lệ trẻ dưới 36 tháng đến trường chỉ đạt 18%[9]) là khó khăn, thách thức lớn đối với các gia đình, đặc biệt là người mẹ.

Tư tưởng trọng nam hơn nữ còn phổ biến trong xã hội. Giá trị văn hóa, đạo đức truyền thống mai một. Tình trạng các sản phẩm văn hóa độc hại không được kiểm soát chặt chẽ, bạo lực gia đình, buôn bán, xâm hại nhân phẩm, sức khỏe, tình dục phụ nữ - trẻ em, vẫn đang là vấn đề nổi cộm. Một bộ phận phụ nữ có xu hướng chạy theo lối sống coi trọng vật chất, đua đòi, hưởng thụ. Tình trạng phụ nữ phạm tội, tham gia tệ nạn xã hội, nhất là ở nữ thanh niên, bạo lực học đường có chiều hướng tăng. Khiếu kiện đông người trái pháp luật có sự tham gia của phụ nữ còn xảy ra ở một số địa phương.

Công tác cán bộ nữ còn nhiều khó khăn, bất cập. Một số chỉ tiêu về tỷ lệ nữ lãnh đạo nhiều nhiệm kỳ không đạt và có xu hướng giảm. Nữ đại biểu Quốc hội đạt tỷ lệ 24,4%, (giảm 2,9% so với nhiệm kỳ X); nữ ủy viên Ban Chấp hành TW Đảng chỉ đạt 9%, nữ ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh 11,3%. Cán bộ nữ ở vị trí ra quyết định và hoạch định chính sách chiếm tỷ lệ thấp (chủ tịch UBND và HĐND các cấp nhiệm kỳ 2011 - 2016 đạt 3 - 4%).

Những khó khăn, thách thức nêu trên ảnh hưởng trực tiếp sự phát triển của phong trào phụ nữ và mục tiêu bình đẳng giới.

II. ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA HỘI LIÊN HIỆP PHỤ NỮ VIỆT NAM NHIỆM KỲ 2007 - 2012

1. Công tác tuyên truyền, giáo dục đạt được những kết quả đáng khích lệ, góp phần nâng cao kiến thức, năng lực, trình độ mọi mặt của phụ nữ.

Công tác tuyên truyền, vận động phụ nữ thực hiện chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, đặc biệt là các chủ trương, chính sách liên quan trực tiếp đến phụ nữ được các cấp Hội quan tâm chỉ đạo. Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” được thực hiện gắn với phong trào thi đua nên đã đạt kết quả thiết thực, cụ thể, nổi bật nhất là thực hành tiết kiệm. Mô hình phổ biến pháp luật được xây dựng và nhân rộng ở nhiều tỉnh thành; đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên pháp luật của Hội được củng cố; trung tâm tư vấn pháp luật được thành lập ở một số địa phương. Việc thực hiện tiểu đề án “Tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho phụ nữ nông thôn và phụ nữ dân tộc thiểu số giai đoạn 2008 - 2012” đã góp phần nâng cao hiểu biết và ý thức chấp hành pháp luật của phụ nữ.

Công tác giáo dục truyền thống, phẩm chất đạo đức, xây dựng người phụ nữ thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa ngày càng được các cấp Hội coi trọng, được chỉ đạo thực hiện gắn kết với các phong trào thi đua, các cuộc vận động của Đảng, Chính phủ, Mặt trận Tổ quốc và của Hội. Đề án “Tuyên truyền, giáo dục phẩm chất đạo đức phụ nữ Việt Nam thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước giai đoạn 2010 - 2015” đã tạo tiền đề quan trọng thúc đẩy công tác tuyên truyền, giáo dục phẩm chất đạo đức phụ nữ của Hội, bước đầu đáp ứng yêu cầu của phong trào phụ nữ trong tình hình mới.

Các hình thức tuyên truyền ngày càng đa dạng: truyền thông trực tiếp, tổ chức hội thi, chiến dịch truyền thông, phim tài liệu, phóng sự, chuyên trang, chuyên mục, phát hành các ấn phẩm, tổ chức triển lãm, trưng bày sản phẩm… Phong trào đọc sách và học tập qua sách báo được các cấp Hội tích cực triển khai trong cán bộ, hội viên, phụ nữ. Nhiều cơ sở Hội đã xây dựng và duy trì Tủ sách phụ nữ, Thư viện phụ nữ xã, phòng đọc sách phụ nữ... nhằm đáp ứng trước hết nhu cầu của cán bộ Hội cơ sở trong triển khai công tác Hội, góp phần nâng cao hiểu biết của phụ nữ. Đến cuối năm 2011 đã có 9.990 (74.45%) cơ sở Hội có tủ sách của phụ nữ. Đề án Cấp báo Phụ nữ Việt Nam cho Hội Liên hiệp phụ nữ xã, chi Hội phụ nữ các xã đặc biệt khó khăn, chi hội phụ nữ thôn, bản đặc biệt khó khăn thuộc xã vùng II đã tạo cơ hội tiếp cận thông tin cho 1.848 Hội Liên hiệp phụ nữ xã, 19.503 chi Hội phụ nữ thôn bản thuộc diện đặc biệt khó khăn.

Các cơ quan truyền thông giáo dục của Hội (Báo Phụ nữ Việt Nam, Phụ nữ Thủ đô, Phụ nữ Thành phố Hồ Chí Minh; Nhà xuất bản Phụ nữ, Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam, Trang thông tin điện tử …) từng bước đổi mới, nâng cao chất lượng tuyên truyền và thực hiện ngày càng tốt hơn chức năng cơ quan ngôn luận của Hội. Nhiều tỉnh/thành Hội đã xuất bản Thông tin phụ nữ, chủ động phối hợp với các cơ quan thông tin đại chúng hình thành chuyên trang, chuyên mục về phụ nữ và bình đẳng giới. Trung ương Hội và các tỉnh/thành Hội đã chú trọng biên soạn, phát hành tài liệu tuyên truyền, góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên, nhất là ở cơ sở.

Phối hợp chặt chẽ với ngành giáo dục - đào tạo và Bộ đội Biên phòng, các cấp Hội đã đẩy mạnh hoạt động xóa mù chữ cho phụ nữ, cán bộ Hội cơ sở vùng cao, vùng sâu. Nhiều mô hình xóa mù chữ có hiệu quả đã được xây dựng như phong trào học chữ từ người thân, gia đình và cộng đồng; gắn học xoá mù chữ với học tập cách làm ăn, trồng trọt, chăn nuôi, nuôi dạy con... Với sự nỗ lực, đóng góp của các cấp Hội, đến cuối nhiệm kỳ, đã có trên 54 ngàn phụ nữ được xóa mù chữ.

Việc sâu sát cơ sở, nắm bắt tình hình tư tưởng, đời sống, nhu cầu, nguyện vọng của các tầng lớp phụ nữ ngày càng được coi trọng và thường xuyên hơn, quan tâm những nơi có diễn biến phức tạp, vùng bị thiên tai, bão lũ... Nhiều địa phương, các cấp Hội đã chủ động phản ánh với cấp ủy, chính quyền những vấn đề bức xúc, nguyện vọng của phụ nữ, của nhân dân; tuyên truyền hướng dẫn phụ nữ thực hiện quyền và nghĩa vụ công dân, góp phần bảo đảm an ninh, trật tự, an toàn xã hội, phòng chống âm mưu “diễn biến hòa bình”, giữ vững an ninh quốc phòng.

2. Công tác tham gia xây dựng, giám sát luật pháp, chính sách liên quan đến quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của phụ nữ có chuyển biến tích cực.

Trung ương Hội đã tích cực phối hợp với các bộ, ban, ngành đề xuất, tham gia xây dựng chính sách, pháp luật liên quan đến phụ nữ và bình đẳng giới. Một số ý kiến đề xuất của Hội liên quan đến phụ nữ, cán bộ nữ đã được Đảng, Nhà nước ghi nhận, cụ thể hóa thành chủ trương, chính sách.

Là nhiệm kỳ đầu tiên thực hiện phản biện xã hội, Hội đã tập trung tập huấn, hướng dẫn những vấn đề chung về phản biện xã hội; biên soạn tài liệu và thực hiện phản biện đối với một số dự thảo Luật (Luật Người khuyết tật, Bộ Luật lao động sửa đổi, Luật Nuôi con nuôi, Luật An toàn thực phẩm, Luật Thi hành án hình sự, Luật Phòng chống mua bán người, Luật Người cao tuổi...).

Các cấp Hội đã chủ động lựa chọn ưu tiên và tổ chức giám sát việc thực hiện một số chủ trương của Đảng, văn bản quy phạm pháp luật và chính sách an sinh xã hội (Nghị quyết 11/NQ - TW[10], Luật Bình đẳng giới, Luật Phòng, chống bạo lực gia đình, Nghị định 19/2003/NĐ-CP[11], chính sách giảm nghèo, dạy nghề cho lao động nông thôn…); tham gia có trách nhiệm vào một số hoạt động kiểm tra, giám sát do cơ quan Nhà nước thực hiện theo chuyên đề. Qua giám sát đã phát hiện những bất cập trong triển khai, thực hiện chính sách, phản ánh kịp thời đến các cơ quan có thẩm quyền xem xét giải quyết. Kết quả giám sát cũng là cơ sở tham gia xây dựng, phản biện xã hội, đề xuất các giải pháp chính sách, pháp luật trong từng lĩnh vực liên quan.

Hoạt động hòa giải, tư vấn pháp luật, giải quyết đơn thư của phụ nữ được chú trọng. Hội đã kiên trì kiến nghị và tham gia các hoạt động bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp chính đáng cho phụ nữ; tích cực phối hợp với ngành Tư pháp tổ chức tư vấn lưu động giúp cho nhiều hội viên, phụ nữ tiếp cận với hoạt động tư vấn pháp luật và trợ giúp pháp lý. Trong các tổ hòa giải ở cơ sở, cán bộ Hội tham gia có hiệu quả, trách nhiệm cao, góp phần hòa giải thành công nhiều vụ việc. Ở những nơi xảy ra khiếu kiện đông người, có tính chất phức tạp, Hội đã tích cực tham gia giải quyết cùng các cơ quan chức năng.

Đối với công tác cán bộ nữ, Hội đã chủ động, tích cực phát hiện, giới thiệu nhân sự đủ tiêu chuẩn vào quy hoạch, tham gia cấp ủy Đảng, lãnh đạo các ngành; tham gia hiệp thương, tổ chức bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng cho các nữ ứng cử viên đại biểu Quốc hội, Hội đồng Nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2011 - 2016. Công tác bồi dưỡng, giới thiệu phụ nữ ưu tú để Đảng xem xét kết nạp được quan tâm đầu tư, góp phần tăng tỷ lệ nữ đảng viên mới kết nạp 6,77% so với nhiệm kỳ trước, đạt 31,38%[12].

Công tác nghiên cứu lý luận và tổng kết thực tiễn ngày càng được chú trọng ở cấp Trung ương và tỉnh/thành, tập trung vào các vấn đề: đổi mới nội dung, phương thức hoạt động, gia đình, kinh tế, lao động việc làm, cán bộ nữ... Kết quả nghiên cứu đã được ứng dụng trong quá trình đề ra chủ trương và chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ công tác Hội, là cơ sở để Hội tham mưu đề xuất chính sách.

3. Hoạt động hỗ trợ phụ nữ phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo ngày càng đa dạng, thiết thực, hiệu quả và đạt được những kết quả nổi bật.

Hoạt động hỗ trợ phụ nữ nghèo được các cấp Hội tiếp tục đẩy mạnh, tập trung nâng cao chất lượng, hiệu quả, coi trọng phát huy nội lực của phụ nữ để giảm nghèo bền vững. Các phong trào “Phụ nữ giúp nhau phát triển kinh tế”,“Giúp phụ nữ nghèo có địa chỉ”… được duy trì bền bỉ trong suốt những năm qua, tiếp sức cùng các cuộc vận động lớn “Mái ấm tình thương”,“Thực hành tiết kiệm theo gương Bác” với nhiều hình thức sáng tạo “Hũ gạo tiết kiệm”, “Nuôi heo đất”… được triển khai sâu rộng khắp cả nước đã tạo nên nguồn nội lực to lớn trị giá trên 3.400 tỉ đồng, giúp cho trên 5 triệu lượt phụ nữ trong nhiệm kỳ qua.

Hoạt động khai thác, quản lý nguồn vốn từ các Ngân hàng, các chương trình, dự án, các nhóm phụ nữ tiết kiệm, đặc biệt từ Ngân hàng Chính sách xã hội được các cấp Hội tiếp tục đẩy mạnh. Đến cuối năm 2011, tổng dư nợ các nguồn vốn do các cấp Hội quản lý đạt trên 47 ngàn tỉ đồng, giúp hơn 12 triệu lượt phụ nữ nghèo được vay vốn, đầu tư cho sản xuất kinh doanh. Riêng nguồn vốn ủy thác từ Ngân hàng Chính sách xã hội đạt dư nợ trên 41 ngàn tỉ đồng, tỷ lệ hoàn trả luôn ở mức 99%. Hàng năm, phối hợp với ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Hội đã tổ chức tập huấn, chuyển giao khoa học kỹ thuật cho trên 2,4 triệu lượt phụ nữ, góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng vốn và hiệu quả sản xuất kinh doanh của phụ nữ.

Hoạt động tài chính vi mô của Hội có sự phát triển theo hướng chuyên nghiệp, bền vững, góp phần thúc đẩy đổi mới phương thức hoạt động của Hội. Quỹ Tình thương trở thành tổ chức tài chính quy mô nhỏ đầu tiên trong cả nước được cấp phép. Mô hình cho vay gián tiếp và nâng cao năng lực cho các tổ chức tài chính vi mô trong hệ thống Hội được thí điểm thực hiện thành công. Các chương trình, dự án tài chính vi mô ở một số tỉnh đang được sáp nhập, quản lý thống nhất, có bộ máy chuyên trách, tiến tới thành lập tổ chức tài chính vi mô. Công tác khảo sát, phân tích tình hình hoạt động tài chính vi mô của toàn hệ thống Hội đã được tiến hành định kỳ hàng năm, là cơ sở để các cấp Hội nâng cao chất lượng quản lý chương trình và tham vấn chính sách. Chiến lược phát triển tài chính vi mô của Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt nam đang được xây dựng và hoàn thiện.

Hoạt động hỗ trợ phụ nữ sản xuất kinh doanh, làm giàu chính đáng, khởi sự và phát triển doanh nghiệp có nhiều đổi mới: gắn kết hỗ trợ vốn vay với tổ chức tập huấn nghề, kỹ năng kinh doanh có sự đóng góp của nữ chủ doanh nghiệp; tổ chức diễn đàn vận động chính sách, kết nối mạng lưới, khen thưởng và tôn vinh… được tổ chức thường xuyên ở nhiều địa phương được doanh nhân nữ đánh giá cao.

Công tác dạy nghề có bước chuyển quan trọng với việc trển khai thực hiện Đề án hỗ trợ phụ nữ học nghề, tạo việc làm giai đoạn 2010 - 2015 trên phạm vi toàn quốc. Hệ thống cơ sở dạy nghề và giới thiệu việc làm của Hội được quy hoạch trong tổng thể chung của cả nước và được củng cố, phát triển. Dạy nghề cho lao động nữ nông thôn được tập trung triển khai, không chỉ tại các cơ sở dạy nghề của Hội mà còn dưới hình thức phối hợp, liên kết, mở lớp lưu động. Hoạt động dạy nghề được tổ chức linh hoạt, gắn kết chặt chẽ hơn với hỗ trợ tạo việc làm thông qua hỗ trợ vốn và mở rộng hợp tác với các đối tác để tạo việc làm tại chỗ cho lao động nữ. Đến cuối năm 2011 chỉ riêng các cơ sở dạy nghề của Hội đã dạy nghề được cho hơn 200 ngàn lao động nữ, giới thiệu việc làm cho gần 700.000 lao động nữ. Các cấp Hội đã phối hợp, liên kết để dạy nghề cho hơn 1,1 triệu lượt lao động nữ.

Với nỗ lực không ngừng và bằng nhiều giải pháp, phối hợp giữa hỗ trợ vốn với hướng dẫn kiến thức, kinh nghiệm làm ăn, dạy nghề, tạo việc làm, xây dựng mô hình phát triển kinh tế, giúp khởi sự doanh nghiệp…; 5 năm qua các cấp Hội đã giúp trên 2,2 triệu lượt phụ nữ nghèo phát triển kinh tế, trong đó 417 ngàn hộ nghèo do phụ nữ làm chủ đã thoát nghèo; trên 256 ngàn nữ chủ doanh nghiệp được tiếp cận vốn vay; đóng góp vào thành tựu phát triển kinh tế, giảm nghèo của cả nước.

4. Hoạt động hỗ trợ phụ nữ xây dựng gia đình no ấm, bình đẳng, tiến bộ, hạnh phúc được đẩy mạnh.

Hoạt động hỗ trợ phụ nữ xây dựng gia đình được đặc biệt quan tâm trong nhiệm kỳ qua và được lồng ghép chặt chẽ với việc thực hiện phong trào thi đua, cuộc vận động “Xây dựng gia đình 5 không, 3 sạch” và các nhiệm vụ trọng tâm của Hội. Cùng với việc thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia, Hội đã xây dựng và thực hiện một số dự án, đề án hướng vào gia đình, lấy gia đình là đối tượng đích để tác động, tạo ra phương thức can thiệp, hỗ trợ toàn diện. Đề án “Giáo dục 5 triệu bà mẹ nuôi, dạy con tốt giai đoạn 2010 - 2015” đã bước đầu hỗ trợ phụ nữ nâng cao nhận thức, kiến thức, kỹ năng, hướng tới thay đổi hành vi nuôi dạy con theo khoa học. Cuộc vận động “Xây dựng gia đình 5 không 3 sạch” với nội dung thiết thực đã được các cấp Hội và hội viên phụ nữ cả nước hưởng ứng. Truyền thông nâng cao kiến thức, kỹ năng về chăm sóc sức khỏe sinh sản, dân số/kế hoạch hóa gia đình, nuôi dạy con, phòng chống tội phạm, tệ nạn xã hội, phòng chống dịch bệnh, HIV/AIDS, phòng chống bạo lực gia đình…. luôn là những nội dung chính được lồng ghép trong các buổi sinh hoạt hội viên, sinh hoạt câu lạc bộ, nhóm phụ nữ tín dụng tiết kiệm, góp phần hỗ trợ phụ nữ thực hiện vai trò nòng cốt trong xây dựng gia đình.

Để nâng cao vai trò của gia đình trong giải quyết các vấn đề xã hội, các cấp Hội tiếp tục phối hợp chặt chẽ với ngành Công an thực hiện Nghị quyết Liên tịch 01/2002/NQLT về Quản lý, giáo dục con em trong gia đình không phạm tội và tệ nạn xã hội; phối hợp với ngành Giáo dục và Đào tạo trong triển khai phong trào “Trường học thân thiện, học sinh tích cực”, cuộc vận động “Tiếp bước cho em đến trường”... Các chương trình phối hợp được thực hiện đã góp phần quan trọng vào việc thực hiện các mục tiêu quốc gia và xây dựng gia đình hạnh phúc, bền vững.

Công tác tư vấn, hỗ trợ hôn nhân, gia đình từng bước được đẩy mạnh.Nhiều mô hình được duy trì và phát triển, thu hút các nhóm phụ nữ tham gia, trong đó nổi bật là mô hình câu lạc bộ xây dựng gia đình hạnh phúc, câu lạc bộ gia đình không có tệ nạn xã hội, nhóm tín dụng tiết kiệm lồng ghép truyền thông dân số/sức khỏe sinh sản gắn với bình đẳng giới, mô hình phụ nữ tham gia bảo vệ môi trường gắn với cuộc vận động “Phụ nữ cả nước thực hiện vệ sinh an toàn thực phẩm vì sức khỏe gia đình và cộng đồng”, mô hình câu lạc bộ liên thế hệ tự giúp nhau… Các mô hình mới trong tư vấn, hỗ trợ hôn nhân gia đình, phòng chống bạo lực gia đình, buôn bán phụ nữ - trẻ em và các tệ nạn xã hội khác đã được triển khai thực hiện như Trung tâm hỗ trợ kết hôn, Địa chỉ tin cậy ở cộng đồng, Ngôi nhà bình yên, đường dây nóng… bước đầu đáp ứng nhu cầu của các nhóm phụ nữ. Các mô hình nhóm trẻ gia đình, dịch vụ đưa đón con đi học, chăm sóc người cao tuổi, dịch vụ giúp việc gia đình đã được một số cấp Hội thí điểm, góp phần hỗ trợ phụ nữ giảm bớt công việc gia đình và là cơ sở cho việc chỉ đạo mở rộng các mô hình dịch vụ xã hội về gia đình trong nhiệm kỳ tới.

Công tác hậu phương quân đội được các cấp Hội thường xuyên quan tâm, huy động phụ nữ tham gia như vận động tuyển quân, thăm, tặng quà, hỗ trợ, động viên gia đình các chiến sỹ biên cương, hải đảo; phối hợp với bộ đội biên phòng trong các hoạt động bảo vệ an ninh biên giới; tham gia tích cực cuộc vận động “Vì biển đảo quê hương”, thi “Tìm hiểu biển, đảo Việt Nam”... Hoạt động đền ơn đáp nghĩa, nhân đạo từ thiện được đông đảo các tầng lớp phụ nữ hưởng ứng. Trong nhiệm kỳ, các cấp Hội cả nước đã vận động, tặng tiền, quà trị giá trên 241 tỷ đồng cho các gia đình chính sách; vận động xây dựng tượng đài Mẹ Việt Nam Anh hùng, chăm sóc Mẹ Việt Nam Anh hùng, mẹ liệt sĩ; ủng hộ lương thực, quần áo, vật dụng thiết yếu cho đồng bào bị ảnh hưởng thiên tai, bão lũ. Cuộc vận động xây dựng “Mái ấm tình thương” đã quyên góp được số tiền ủng hộ hơn 185 tỷ đồng, hỗ trợ xây dựng và sửa chữa được 10.713 “Mái ấm tình thương” cho phụ nữ nghèo, phụ nữ đơn thân, khuyết tật, phụ nữ có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn.

5. Nội dung, phương thức hoạt động của Hội tiếp tục đổi mới; tổ chức bộ máy từng bước được kiện toàn; năng lực tổ chức ngày càng được nâng lên.

Điểm nổi bật trong nhiệm kỳ qua là các cấp Hội đã chú trọng nghiên cứu, thực hiện đổi mới nội dung, phương thức hoạt động; tiếp tục triển khai có hiệu quả các hoạt động chăm lo lợi ích thiết thực, giải quyết những vấn đề đặt ra đối với phụ nữ; đổi mới và từng bước nâng cao chất lượng thực hiện vai trò đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng cho phụ nữ. Phương thức hoạt động tiếp tục được đổi mới theo hướng phát huy sự chủ động, sáng tạo của các cấp Hội và nội lực của phụ nữ; đa dạng hóa các hình thức tập hợp phụ nữ; chỉ đạo có trọng tâm, trọng điểm; tăng cường công tác lập kế hoạch, xây dựng và triển khai các đề án nhằm thực hiện các mục tiêu về bình đẳng giới; mở rộng hợp tác, phối hợp với chính quyền, các ban, ngành, đoàn thể; quan tâm kiểm tra, giám sát, hỗ trợ kỹ thuật và tổng kết, đánh giá, rút kinh nghiệm kịp thời.

Công tác kiện toàn tổ chức bộ máy các cấp Hội được tập trung thực hiện theo hướng hợp lý, rõ đầu mối, chuyên sâu,khắc phục sự phân tán. Việc ban hành các qui chế, qui định đã phát huy dân chủ, tạo sự thống nhất, hiệu quả trong lãnh đạo của Ban Chấp hành, Đoàn Chủ tịch/Ban Thường vụ và quản lý, vận hành cơ quan chuyên trách Hội.

Việc củng cố và nâng cao chất lượng hoạt động cơ sở Hội được tập trung chỉ đạo thực hiện theo phương châm “Ở đâu có phụ nữ, ở đó có tổ chức Hội”. Tổ chức Hội cơ sở được chỉ đạo thống nhất theo mô hình: Ban Chấp hành Hội cơ sở - Chi hội - Tổ phụ nữ; chú trọng xây dựng các mô hình phù hợp tập hợp các nhóm đối tượng (phụ nữ cao tuổi, nữ thanh niên, phụ nữ di cư); tập trung phát triển hội viên theo hộ gia đình; đồng thời chú trọng nâng cao chất lượng sinh hoạt hội viên. Công tác vận động phụ nữ dân tộc thiểu số, tôn giáo tiếp tục đi vào chiều sâu, xây dựng được một số mô hình mới hiệu quả.

Việc cấp thẻ hội viên được triển khai tại 100% tỉnh/thành với 67,50% số xã đã phát thẻ giúp Hội tăng cường quản lý hội viên. Công tác thu nộp hội phí, xây dựng quỹ Hội được thực hiện nghiêm túc: tỷ lệ hội viên đóng hội phí đạt 89,22%; 92,63% cơ sở xây dựng được quỹ Hội.

Chất lượng hoạt động của tổ chức Hội đã được nâng lên; 100% cơ sở Hội xây dựng được lực lượng hội viên nòng cốt; số cơ sở được xếp loại vững mạnh và xuất sắc đạt 98,27%; 297 cán bộ Hội được khen tặng danh hiệu “Cán bộ Hội cơ sở giỏi toàn quốc”. Đến cuối nhiệm kỳ, đã thu hút, tập hợp 15.084.583 phụ nữ vào tổ chức Hội, đạt 71,51%, tăng 7,89% so với nhiệm kỳ trước; tỷ lệ phát triển hội viên trong hộ gia đình có phụ nữ từ 18 tuổi trở lên đạt 80,42%.

Tính liên hiệp của tổ chức Hội được mở rộng, bước đầu đạt một số kết quả tích cực: Hội đã hỗ trợ thành lập Hội Nữ trí thức Việt Nam, thí điểm thành lập tổ chức Hội trong các doanh nghiệp tư nhân, ký kết Liên tịch với Đảng ủy ngoài nước để thí điểm hình thức tập hợp phụ nữ Việt Nam ở nước ngoài. Hệ thống câu lạc bộ doanh nhân nữ tiếp tục được mở rộng. Nhiều câu lạc bộ đã phát triển thành Hội và Hiệp hội doanh nhân nữ hoạt động như các tổ chức xã hội nghề nghiệp, là cơ sở xúc tiến thành lập Hội Nữ doanh nhân Việt Nam.

Công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ theo tiêu chuẩn chức danh, yêu cầu công việc được mở rộng về quy mô, đa dạng về hình thức, chú trọng về chất lượng. Việc xây dựng và triển khai Đề án “Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ chủ chốt Hội Liên hiệp Phụ nữ cấp huyện và cơ sở giai đoạn 2008 - 2012” đã góp phần quan trọng nâng cao năng lực, trình độ và chuẩn hóa cán bộ Hội cấp huyện và cơ sở. Tính chung các loại hình đào tạo, bồi dưỡng, đã có trên 300.000 lượt cán bộ Hội được tham gia, góp phần quan trọng vào kết quả đạt tiêu chuẩn chức danh về trình độ chuyên môn: 100% Chủ tịch, 98,57% Phó Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh, 73,7% cán bộ chủ chốt cấp huyện có trình độ đại học (tăng 27,33%), 51,56% Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ cấp xã có trình độ trung cấp chuyên môn trở lên (tăng 24,95%).

Công tác kiểm tra được thực hiện nghiêm túc, nề nếp, nội dung kiểm tra có chiều sâu, phương pháp kiểm tra được đổi mới theo hướng tăng cường phát hiện và hướng dẫn, giúp đỡ cơ sở; cơ bản đạt chỉ tiêu nhiệm kỳ về tỷ lệ cấp Hội thực hiện kiểm tra.

Công tác thi đua khen thưởng từng bước đổi mới, tạo khí thế thi đua sôi nổi trong các cấp Hội, góp phần thực hiện các nhiệm vụ công tác Hội và sự phát triển của phong trào phụ nữ trong thời kỳ đổi mới đất nước. Thi đua có trọng tâm, trọng điểm, hướng mạnh về cơ sở, khuyến khích sự chủ động, sáng tạo của cơ sở trong xác định các chỉ tiêu và cụ thể hóa nội dung thi đua phù hợp với điều kiện và nhiệm vụ của địa phương, đơn vị, nhu cầu và đặc điểm của đối tượng. Việc xét khen thưởng được thực hiện thường xuyên, công khai, dân chủ, đúng nguyên tắc, đúng đối tượng.

6. Công tác đối ngoại và hợp tác quốc tế đạt nhiều kết quả rõ nét, góp phần mở rộng hợp tác của Hội và hỗ trợ thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ trọng tâm của Hội.

Quan hệ song phương giữa Hội với các nước đã được nâng lên thông qua việc ký kết và thực hiện các thỏa thuận, hợp tác quốc gia, khu vực và quốc tế; tổ chức các hoạt động quyên góp ủng hộ phụ nữ các nước gặp khó khăn về kinh tế hoặc bị ảnh hưởng nặng nề bởi thảm họa thiên tai. Quan hệ hữu nghị với các nước láng giềng và các nước có quan hệ truyền thống được củng cố, phát triển. Nhiều tỉnh Hội vùng giáp biên đã ký kết và thực hiện thỏa thuận hợp tác qua biên giới với các tỉnh nước bạn, góp phần xây dựng đường biên giới hoà bình, hữu nghị; phối hợp với Bộ đội Biên phòng tuyên truyền, vận động phụ nữ tham gia bảo vệ an ninh biên giới, vùng biển.

Trong quan hệ đa phương, Hội tham gia chủ động, tích cực và ngày càng có hiệu quả vào các diễn đàn khu vực và quốc tế; tổ chức thành công Đại hội đồng Liên đoàn các Tổ chức Phụ nữ ASEAN (ACWO) lần thứ 14 tại Hà Nội; thực hiện tốt vai trò thành viên Mạng lưới các nhà Lãnh đạo nữ APEC, Liên đoàn Phụ nữ Dân chủ Quốc tế, Liên Hợp Quốc…; tham gia đánh giá việc thực hiện các cam kết quốc tế liên quan tới quyền của phụ nữ và bình đẳng giới. Đến nay, Hội đã có quan hệ với 408 tổ chức quốc gia, khu vực và quốc tế tại 106 nước.

Công tác thông tin, tuyên truyền đối ngoại được đẩy mạnh với nhiều hình thức. Hoạt động đấu tranh dư luận đối ngoại trong các giao dịch và hôn nhân có yếu tố nước ngoài đã góp phần bảo vệ quyền, lợi ích và nhân phẩm của phụ nữ Việt Nam. Hội tranh thủ các diễn đàn quốc tế phù hợp đấu tranh đòi Chính phủ Mỹ có trách nhiệm trong việc giải quyết hậu quả chất da cam đi-ô-xin, đặc biệt là trong hỗ trợ nạn nhân.

Hội đã tổ chức một số hoạt động thúc đẩy công tác tập hợp, vận động phụ nữ Việt Nam ở nước ngoài hướng về Tổ quốc: nghiên cứu mô hình tập hợp, hướng dẫn hoạt động cho một số tổ chức phụ nữ Việt Nam ở nước ngoài; tổ chức gặp gỡ, giao lưu với nữ Việt kiều…

Công tác vận động nguồn lực quốc tế tiếp tục được quan tâm nhằm phục vụ các nhiệm vụ trọng tâm của Hội. Trong 5 năm, TW Hội vận động được trên 40 dự án, tập trung vào xây dựng các mô hình mới về nâng cao năng lực lồng ghép giới, tăng quyền năng cho phụ nữ cao tuổi, phòng chống bạo hành đối với phụ nữ, giới và ứng phó với biến đổi khí hậu… Một số tỉnh, thành đã tích cực chủ động trong khai thác nguồn lực quốc tế phục vụ hiệu quả các hoạt động trọng tâm của Hội.

Việc thực hiện nhiệm vụ công tác Hội nhiệm kỳ qua đạt được nhiều kết quả nổi bật, tuy nhiên còn một số hạn chế, bất cập. Công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật, giáo dục phẩm chất đạo đức thiếu chiều sâu, công tác tư tưởng chưa nhạy bén, tuyên truyền về hoạt động Hội còn mờ nhạt. Việc tham gia xây dựng, phản biện xã hội và giám sát thực hiện luật pháp, chính sách về bình đẳng giới còn nhiều hạn chế; thiếu chủ động. Hoạt động hỗ trợ phụ nữ duy trì việc làm ổn định sau dạy nghề và giảm nghèo hiệu quả chưa cao. Công tác vận động phụ nữ xây dựng gia đình chưa bắt kịp tình hình mới, kết quả chưa rõ nét, thiếu giải pháp hiệu quả tham gia giải quyết một số vấn đề gây bức xúc trong xã hội liên quan trực tiếp tới gia đình và phụ nữ. Việc quản lý hội viên ở một số địa phương chưa chặt chẽ. Việc kiện toàn tổ chức bộ máy cấp tỉnh/thành còn chậm. Vận động nguồn lực còn thiếu tính chiến lược.

III. ĐÁNH GIÁ CHUNG VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM

Năm năm qua, phát huy truyền thống tốt đẹp của phụ nữ Việt Nam, các tầng lớp phụ nữ đã hăng hái tham gia phong trào thi đua yêu nước, tích cực học tập, kiên trì, bền bỉ phấn đấu, năng động, sáng tạo trong lao động sản xuất, công tác, đóng góp hiệu quả vào công cuộc phát triển kinh tế, giảm nghèo, thực hiện an sinh xã hội, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Cùng với sự phát triển của đất nước, trình độ, năng lực, vai trò, vị thế của phụ nữ trong gia đình và xã hội ngày càng được nâng lên; đời sống vật chất, tinh thần của phụ nữ từng bước được cải thiện.

Bám sát chức năng của Hội, nhiệm vụ chính trị của đất nước, nhu cầu, nguyện vọng của phụ nữ, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam đã giữ vững vai trò nòng cốt trong công tác phụ nữ và sự nghiệp bình đẳng giới, góp phần quan trọng thực hiện Nghị quyết 11-NQ/TW của Bộ Chính trị về công tác vận động phụ nữ thời kỳ đầy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Các cấp Hội đã tập hợp, vận động các tầng lớp phụ nữ tham gia phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng Đảng, chính quyền trong sạch, vững mạnh, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội. Không chỉ tổ chức các hoạt động nhằm giải quyết những vấn đề thiết thân, chăm lo cho phụ nữ, Hội còn tập trung đề xuất chính sách, tham gia xây dựng, phản biện xã hội, giám sát việc thực hiện các chính sách liên quan đến phụ nữ và bình đẳng giới, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của phụ nữ. Phương thức hoạt động có sự đổi mới rõ nét. Tổ chức Hội có bước phát triển, tỷ lệ phụ nữ tham gia tổ chức Hội, tham gia các hoạt động Hội ngày càng tăng; bộ máy, cán bộ tiếp tục được kiện toàn, chất lượng được nâng lên, từng bước đáp ứng yêu cầu công tác phụ nữ trong tiến trình đổi mới và hội nhập. Sau một nhiệm kỳ nỗ lực phấn đấu, đã có 14/17 chỉ tiêu Nghị quyết Đại hội đại biểu Phụ nữ toàn quốc lần thứ X đạt và vượt.

Các đóng góp to lớn của các tầng lớp phụ nữ và các cấp Hội trong 5 năm qua đã được Đảng, Nhà nước ghi nhận bằng nhiều danh hiệu và phần thưởng cao quý cho các tập thể, cá nhân là nữ: 07 Anh hùng lao động thời kỳ Đổi mới, 07 Huân chương Hồ Chí Minh, 110 Huân chương Độc lập các hạng, 1.534 Huân chương Lao động các hạng; 594 Nhà giáo ưu tú, 29 Nhà giáo nhân dân; 655 Thầy thuốc ưu tú, 15 Thầy thuốc nhân dân; 104 Nghệ sĩ ưu tú, 12 Nghệ sĩ nhân dân. Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam vinh dự được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Sao vàng lần thứ 2.

Những thành tích đạt được nhiệm kỳ qua là do các tầng lớp phụ nữ đã nỗ lực phấn đấu trên mọi lĩnh vực, gắn bó và ủng hộ tổ chức Hội; các cấp Hội đã vận dụng sáng tạo chủ trương, Nghị quyết của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước vào thực hiện các nhiệm vụ công tác Hội; gắn bó với hội viên, phụ nữ; đoàn kết, quyết tâm cao trong thực hiện đổi mới nội dung, phương thức hoạt động. Đội ngũ cán bộ Hội các cấp nhiệt tình, trách nhiệm, tâm huyết, tận tụy với phong trào phụ nữ và hoạt động Hội. Đặc biệt Hội luôn nhận được sự quan tâm lãnh đạo của Đảng, các chính sách tạo điều kiện của Nhà nước, sự ủng hộ, hợp tác thiết thực, hiệu quả của các cấp, các ngành, doanh nghiệp, cộng đồng và các tổ chức quốc tế.

Bên cạnh những thành tích rất đáng tự hào, phong trào phụ nữ và công tác Hội còn một số hạn chế:

Phong trào phụ nữ phát triển chưa đồng đều, chưa khơi dậy mạnh mẽ tiềm năng, sức sáng tạo của các tầng lớp phụ nữ. Một số hoạt động chăm lo, hỗ trợ phụ nữ hiệu quả chưa cao, chưa sâu sát với từng nhóm đối tượng đặc thù, chưa phát huy được tính chủ động của phụ nữ. Các cấp Hội thiếu mạnh dạn đấu tranh và chủ động tham gia giải quyết các vụ việc bạo hành, xâm hại, xúc phạm nhân phẩm phụ nữ. Công tác tham mưu chính sách thiếu tính chiến lược, giám sát, phản biện xã hội còn lúng túng, chưa tích cực thúc đẩy việc thực hiện các chủ trương chính sách liên quan đến phụ nữ và bình đẳng giới. Việc mở rộng tính liên hiệp của tổ chức Hội còn hạn chế. Công tác đào tạo, bồi dưỡng, giới thiệu nguồn cán bộ nữ cho Đảng và hệ thống chính trị thiếu tính chiến lược nên hiệu quả chưa cao, chưa đạt yêu cầu theo tinh thần Nghị quyết 11 của Bộ Chính trị và pháp luật về bình đẳng giới.Đến cuối nhiệm kỳ còn 3 chỉ tiêu Nghị quyết Đại hội chưa đạt (tỷ lệ hộ nghèo do phụ nữ làm chủ thoát nghèo, tỷ lệ bà mẹ có con dưới 16 tuổi được hướng dẫn cách nuôi dạy con, tỷ lệ cán bộ Hội đạt chuẩn chức danh).

Nguyên nhân chủ quan của những hạn chế trên là do việc đổi mới nội dung, phương thức hoạt động của Hội chưa đáp ứng được nhu cầu ngày càng đa dạng của các đối tượng phụ nữ. Hội chưa chủ động chuẩn bị tốt về cơ sở lý luận, thực tiễn và tổ chức tham vấn xây dựng chính sách, pháp luật về bình đẳng giới. Năng lực tham mưu chiến lược của cán bộ Hội cấp trung ương, cấp tỉnh/thành, năng lực triển khai tổ chức thực hiện của cán bộ Hội cấp quận/huyện và cơ sở còn hạn chế. Một bộ phận cán bộ Hội nhận thức chưa đầy đủ về tôn chỉ, mục đích, vai trò nòng cốt của tổ chức Hội, yêu cầu công tác vận động phụ nữ trong điều kiện mới, làm việc theo lối hành chính, chưa kịp thời nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của phụ nữ. Hội chưa có chiến lược về công tác cán bộ, thiếu quy hoạch tạo nguồn chuyên gia giỏi, công tác đào tạo chưa theo kịp yêu cầu thực tiễn. Một số chủ trương công tác chỉ đạo chưa quyết liệt, thiếu giải pháp cụ thể; tổ chức thực hiện một số hoạt động còn lúng túng, dàn trải. Một số cấp Hội thiếu chủ động trong vận động các nguồn lực nên chủ yếu dựa vào ngân sách nhà nước.

Nguyên nhân khách quan là do việc cụ thể hóa chủ trương, chính sách, luật pháp của Đảng, Nhà nước liên quan đến phụ nữ và bình đẳng giới ở cả cấp trung ương và địa phương còn chậm; công tác kiểm tra, giám sát, đôn đốc thực hiện chủ trương chính sách liên quan đến phụ nữ chưa được quan tâm đúng mức, chưa hiệu quả. Một số cấp ủy Đảng, Chính quyền chưa quan tâm đúng mức đến công tác phụ nữ, công tác Hội, chưa tập trung chỉ đạo, tổ chức thực hiện chủ trương của Đảng về công tác phụ nữ, thiếu sự phối hợp đồng bộ của các ban, ngành, đoàn thể. Trình độ phát triển kinh tế - xã hội chưa đồng đều giữa các vùng miền, mặt trái của kinh tế thị trường và hội nhập kinh tế quốc tế; diễn biến phức tạp của các tệ nạn xã hội, tội phạm, bạo lực gia đình… đã tác động trực tiếp đến đời sống, lối sống của một bộ phận phụ nữ, ảnh hưởng đến khả năng huy động, vận động phụ nữ và chất lượng hoạt động của phong trào phụ nữ. Nguồn lực tài chính cho mục tiêu bình đẳng giới và hoạt động của Hội còn hạn hẹp.

Từ thực tiễn phong trào và hoạt động Hội, có thể rút ra một số bài học kinh nghiệm sau:

1. Quan điểm giới được quán triệt và lồng ghép trong các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, các chính sách đặc thù về công tác phụ nữ và bình đẳng giới được ban hành đi đôi với những giải pháp chỉ đạo của các cấp uỷ Đảng, Chính quyền; sự hỗ trợ, phối hợp đồng bộ, hiệu quả của các cấp, các ngành, sự quan tâm của toàn xã hội trong tổ chức thực hiện là điều kiện tiên quyết cho sự thành công của công tác phụ nữ và sự nghiệp bình đẳng giới.

2. Với vai trò chủ thể, là yếu tố trực tiếp quyết định sự tiến bộ của phụ nữ và bình đẳng giới, phụ nữ Việt Nam phải không ngừng rèn luyện phẩm chất đạo đức, nâng cao nhận thức, năng lực, trình độ mọi mặt, phát huy nội lực, tinh thần hợp tác, tương thân tương ái, chủ động giải quyết những vấn đề đặt ra đối với phụ nữ, bản thân và gia đình.

3. Các cấp Hội phải không ngừng đổi mới nội dung, phương thức hoạt động, chủ động tham mưu đề xuất và vận động thực hiện luật pháp chính sách về bình đẳng giới. Đội ngũ cán bộ Hội là yếu tố then chốt xây dựng tổ chức Hội vững mạnh. Cán bộ Hội các cấp phải gương mẫu, không ngừng nâng cao trình độ, năng lực; luôn năng động, sáng tạo, sâu sát cơ sở, gắn bó mật thiết với hội viên, phụ nữ.

Phần thứ hai: PHƯƠNG HƯỚNG NHIỆM VỤ NHIỆM KỲ 2012 - 2017