Thiên đường của gió và biển

Đưa gió biển vào thành phố

Đầu thế kỷ XX, Nha Trang mới chỉ là những làng chài heo hút dọc theo cửa sông Cái. Năm 1924, vua Khải Định ban hành đạo dụ thành lập thị trấn Nha Trang (được Toàn quyền Đông Dương chuẩn y) chỉ gồm 4 làng Xương Huân, Phương Sài, Phương Câu, Vạn Thạnh. Hai mươi năm sau (1944) vua Bảo Đại ban hành Đạo dụ số 9 nâng cấp lên thành thị xã Nha Trang…

Trước năm 1975, Nha Trang là một thị xã hoàn toàn sống nhờ vào viện trợ của Mỹ với chừng 35% dân số hoạt động dịch vụ, thương mại. Đất nước thống nhất, cuối tháng 3/ 1977, Chính phủ có quyết định thành lập thành phố Nha Trang. Khi đó Nha Trang là tỉnh lỵ của tỉnh Phú Khánh với dân số chừng 20 vạn người.

"Địa thế Nha Trang rất đẹp. Hiếm có một vùng đất nào mà mặt ngoảnh nhìn ra biển. Xung quanh có 5 ngọn núi che chắn vững chắc như ở đây", bác sỹ Kiều Xuân Cư nói. Ông là người Khánh Hòa gốc, tham gia cách mạng từ năm 1945.

Còn một người ở Nha Trang lâu năm có thói quen theo dõi thời tiết khẳng định: "Ở đây nhiệt độ dao động trong ngày chỉ từ 6-8 độ C". Anh giải thích theo cách rất riêng: "Mình theo dõi mấy năm nay rồi. Nếu đêm lạnh 20 độ thì ngày hôm sau nóng lắm cũng chỉ 26-28 độ mà thôi. Mình có 2 chiếc nhiệt kế để trong nhà và ngoài vườn".

Chính sự ổn định về thời tiết cộng với sự thoáng đãng của một thành phố biển quanh năm nắng ấm đã cho thấy thiên nhiên cũng "ủng hộ" cho vùng đất này những ưu thế vượt trội để phát triển thành một thiên đường du lịch.

Lịch sử để lại cho Nha Trang nhiều những hệ lụy: Những con đường nhỏ chạy trong thành phố không có hệ thống cống ngầm. Trong nhiều năm, rất nhiều những trường phái kiến trúc cùng xuất hiện và để lại những dấu ấn ở mảnh đất này...

Tuy nhiên, những tuyến đường nhỏ với hệ thống cây trồng lâu đời ven đường đã khiến Nha Trang trở nên thơ mộng. Những tuyến đường chạy song song cùng hướng ra phía biển tạo cho thành phố một nét quy hoạch sơ khai riêng đẹp hiếm có.

Một trong những biện pháp "mạnh tay" để mở rộng thành phố là chặt sạch những cây cổ thụ ven các tuyến đường cần mở rộng. "Cuộc tàn sát" không ngừng lại mặc dù những người cao tuổi ở Nha Trang đồng loạt gửi đơn thư lên phản đối.

"Hồi đó, có lúc tôi nhận cả chồng đơn thư dày thế này", ông Chi cười dang hai tay mô tả. "Nhưng không làm không được. Đất toàn cát, bạc màu. Đường đi lối lại bé tý. Thậm chí nhiều nơi không có cả vỉa hè. Nhiều khi đi trong thành phố có cảm giác như thiếu không khí".

Ông cựu chủ tịch tỉnh vốn dĩ nhiều người đánh giá "rất "máu". Liều và lỳ" thậm chí "nóng nảy" này rốt cuộc cũng để lại được dấu ấn của mình. Nha Trang hôm nay đường phố rộng rãi. Đặc biệt ấn tượng là những tuyến đường lộng gió, dù đi sâu vào trong lòng thành phố.

Một hệ thống thông gió tự nhiên cho thành phố thành hình nhờ vào các tuyến đường được sử dụng như "hệ thống ống dẫn" gió biển vào làm mát cho toàn thành phố. Nha Trang trở nên thoáng đãng hơn rất nhiều nhờ sự mở rộng những tuyến phố cũ và xây mới như vậy.

Nhiều tòa nhà cao tầng mọc lên theo. Thậm chí như ông Chi nói: "Chồng càng cao càng tốt". Những địa điểm như vậy được coi là điểm nhấn khi nhìn thành phố biển từ trên cao. "Bên cạnh các nhà cao tầng sẽ có những điểm bắt buộc không được tăng chiều cao. Nha Trang sẽ đón gió nhờ vào kiểu kiến trúc răng lược như thế này", ông Phạm Văn Chi khẳng định quan điểm của mình.

Tất nhiên không phải ai cũng đồng tình với quan điểm này của ông. Hoặc cũng có thể những người thực hiện đã vận dụng quan điểm này theo ý riêng của họ. Một trong những ấn tượng khiến du khách "ngỡ ngàng" khi tới Nha Trang là những tòa nhà chọc trời liên tiếp gắn vào nhau như bức tường thành dọc theo đường Trần Phú.

Nhưng ít ra điều đó cũng đã "mở cửa" cho Khánh Hòa có thể đón những nhà đầu tư tìm vào tận dụng địa lợi để xây dựng lên những thương hiệu nghỉ ngơi "có sao" đủ tầm đón tiếp khách dù "khó tính" nhất như Ana Mandara Resort, Yasaka, Sunrise hay Hòn Ngọc Việt...

Ngành du lịch của Nha Trang đang tăng trưởng mạnh mẽ trong vài năm gần đây. Theo ông Trần Sơn Hải (Giám đốc Sở Du lịch - Thương mại Khánh Hòa) cho biết: Ngành du lịch dịch vụ chiếm 39,4 % GDP của tỉnh, đón 700 nghìn lượt khách trong năm 2004, vốn đầu tư vào du lịch lên tới 3.800 tỷ đồng.

Nha Trang hôm nay đã định rõ hình hài của một thành phố biển luôn lộng gió. Nha Trang đang tiến từng bước về phía biển để làm giàu. Một bước tiến thêm về phía núi hướng Tây sắp khởi động trong thời gian tới sẽ tạo nên hậu phương vững chắc đón đầu sự phát triển cư dân của thành phố trẻ trong vài chục năm nữa.

Nỗ lực tiến ra phía biển

10 năm trước, Hòn Tằm đã được biết đến, nhưng còn rất hoang sơ. Tuy nhiên, vài năm trở lại đây, Hòn Tằm nơi hội tụ của hầu hết các tour du lịch trong cả nước hiện nay. Nằm giữa tuyến đảo, cách đất liền 5km, Hòn Tằm có vị trí đặc biệt thuận lợi, phong cảnh tuyệt đẹp, dịch vụ phong phú, là nơi dừng chân của hầu hết các tour du lịch trên vịnh Nha Trang.

Với diện tích phục vụ du lịch tới 5 ha, bãi tắm dài 400 m, có 2 bãi lặn xem san hô, 4 cầu tầu khách và ca-nô kéo dù, Hòn Tằm đã và đang trở thành một địa chỉ cần ghé thăm của những người tới Nha Trang.

Cách nay vài năm, nơi Hòn Ngọc Việt "trú chân" có tên là Bãi Trũ, là một làng chài nghèo. Chỉ trong 3 năm, nơi đây đang trở thành một địa điểm hấp dẫn du khách, được quản lý bởi tập đoàn Accor và sử dụng thương hiệu cao cấp Sofitel.

450 tỷ đồng là số vốn đầu tư được công bố của khu du lịch Hòn Ngọc Việt. Nằm trên đảo Hòn Tre, đi vào hoạt động từ tháng 12//2003, với 500 phòng nghỉ, 3 khu biệt thự độc lập cùng hồ bơi 5.700m2, Hòn Ngọc Việt tự tin "là khu du lịch, nghỉ mát 5 sao lớn nhất Việt Nam".

700m đường bờ biển cát trắng mịn, bờ thoải dần ra phía biển tại khu vực này được một đồng nghiệp của chúng tôi sống ở đây đánh giá: "Đẹp nhất Nha Trang". Còn ông Chi thì cho rằng: "Đó là điểm sáng của du lịch Khánh Hòa".

Đó chỉ là 2 trong số hàng chục hòn đảo nằm rải rác trong vịnh biển rộng vốn được các chiến lược gia đánh giá "tiến ra thì trấn giữ được biển Đông, lui về thì giữ yên được vùng nội địa" này.

Hình thành cách nay 18.000 năm, vịnh Nha Trang rộng khoảng 420km2, "hội tụ đầy đủ một cách kỳ lạ tất cả những yếu tố để phát triển 5/6 ngành kinh tế biển quan trọng: cảng biển; GTVT hàng hải; nghề cá-nuôi trồng hải đặc sản; du lịch-nghỉ dưỡng; giải trí trên biển và lấn biển", TS. Nguyễn Tác An (Viện trưởng Viện Hải dương học) cho biết.

Với điều kiện nước ấm quanh năm (nhiệt độ trung bình 26 độ C), mỗi năm biển Nha Trang chỉ lạnh nhất vào tháng 12 và tháng 1, cộng với phía đông bắc có một dải san hô ngầm "Grand banc" án ngữ như một kè chắn sóng tự nhiên bảo vệ cho các bãi tắm nằm dọc bãi biển thành phố Nha Trang, Khánh Hòa đang nhận được ưu đãi một cách đầy "thiên vị" của tự nhiên.

Năm 2004, thành phố Nha Trang đón 65 vạn lượt khách du lịch, trong đó có trên 17 vạn lượt khách quốc tế. Ngành dịch vụ-du lịch chiếm tỷ trọng 46,75%, lớn nhất trong cơ cấu kinh tế thành phố. Những thống kê cho thấy Nha Trang đang tận dụng có kết quả những lợi thế của mình.

Tuy nhiên, không phải bất cứ ai cũng đồng tình với việc này. Chẳng hạn như bà Ellen M. Sampson, đại diện của vịnh San Francisco tỏ ra khó hiểu khi nhìn ra đảo Hòn Tre: "Vẻ đẹp của Nha Trang là ở sự tự nhiên, nguyên sơ, thoáng đãng khi nhìn ra phía biển. Tại sao lại có một con đường trông như vết chém ngang sườn núi như vậy?".

Tất nhiên, bà không biết đó là con đường trèo lên núi đi vào khu du lịch Hòn Ngọc Việt, khi chỉ mới lưu lại Nha Trang có 2 ngày. Bà cũng chưa biết hòn đảo lớn hinh con cá sấu đang trườn mình xuống biển khi nhìn trên bản đồ chắn sóng cho bãi biển Nha Trang đó có tên là Hòn Tre.

Guy Rousset (Chủ tịch CLB các vịnh đẹp nhất thế giới) khẳng định tại hội thảo vừa được tổ chức tại Nha Trang rằng: "Vịnh Nha Trang rất đẹp. Hơn nữa, còn đang rất hoang sơ. Sẽ có những người thuyết phục các quý vị rằng cứ lo phát triển kinh tế đi, phát triển hơn nữa rồi ra các quy định sau. Nhưng tôi muốn nhấn mạnh với các bạn rằng đừng bao giờ mắc phải sai lầm đó".

Khánh Hòa đang nỗ lực đưa Nha Trang lên đô thị loại 1. Nhưng những hệ lụy cũng đã bắt đầu hiện hình cho thấy một sự chủ động phát triển hướng về phía biển chưa được đặt ra rõ ràng, chắc chắn mang tính quy chuẩn theo một quy hoạch tổng thể với những quy tắc nghiêm khắc cần tuân thủ.