Bắc Hà phát triển sản phẩm OCOP gắn với du lịch nông nghiệp bền vững

Sải Thị Bích Huế - Cô gái Phù Lá đi đầu nâng tầm giá trị nông sản

Tại thôn Na Pắc Ngam, xã Tà Chải, huyện Bắc Hà, ai cũng biết chị Sải Thị Bích Huế, sinh năm 1989, dân tộc Phù Lá, Chủ nhiệm Hợp tác xã Quang Tôm - người được ca ngợi đi đầu trong việc xây dựng sản phẩm OCOP. Chị đã đưa thương hiệu nông sản vùng cao Bắc Hà "bay xa” khi năm 2021, chị xây dựng thành công sản phẩm OCOP 3 sao “Mận tam hoa sấy dẻo”. Tiếp đó năm 2022, sản phẩm trà Shan tuyết cổ thụ cao nguyên trắng của HTX Quang Tôm vừa được Hội đồng đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP tỉnh Lào Cai phân hạng sản phẩm đạt OCOP 3 sao cấp tỉnh.

Hiện toàn huyện Bắc Hà còn khoảng 40 ha chè Shan tuyết cổ thụ, giờ đây được đồng bào Mông, Tày, Nùng xã vùng cao Hoàng Thu Phố, Tả Củ Tỷ, Bản Liền bảo vệ, gìn giữ như báu vật khi lá chè bán được giá cao, đem lại nguồn thu nhập ổn định. Đặc biệt, mấy năm gần đây, những vườn, đồi chè Shan tuyết cổ thụ đã trở thành điểm đến hấp dẫn của du khách trong hành trình khám phá miền “Cao nguyên trắng” Bắc Hà thơ mộng. Bên cạnh đó toàn huyện còn có gần 700 ha chè Shan tuyết hữu cơ tập trung chủ yếu ở các xã Bản Liền, tả Củ Tỷ, Nậm Khánh, Tả Văn Chư, Hoàng Thu Phố...

Tuy nhiên, chè Shan tuyết cổ thụ Bắc Hà vốn nổi tiếng lâu nay, nhưng nhược điểm lớn nhất là chưa có sản phẩm được chế biến, thương hiệu, tem, nhãn... thị trường tiêu thụ, giá thành thiếu ổn định, hiệu quả kinh tế hạn chế... Với mong muốn tiếp giải quyết đầu ra ổn định cho sản phẩm chè Shan tuyết cổ thụ, quảng bá đặc sản, thương hiệu, góp phần phát triển du lịch gắn với nông nghiệp bền vững, HTX Quang Tôm của chị Huế đã mạnh dạn xây dựng thành công sản phẩm OCOP 3 sao này. Chị Sải Thị Bích Huế cho biết: “Chúng tôi thấy rằng, những cây chè ở đây rất có giá trị mà chưa được khai thác đúng mức. Vì vậy, chúng tôi đã xây dựng sản phẩm OCOP để giúp bảo tồn phát huy giá trị của sản phẩm chè Shan tuyết, giúp đời sống đồng bào được nâng cao”.

Chị Sải Thị Bích Huế giới thiệu sản phẩm OCOP mận tam hoa sấy dẻo

Hợp tác xã đã liên kết với các hộ dân có chè Shan tuyết trên địa bàn, nhất là ở vùng chè Shan tuyết cổ thụ xã Tả Củ Tỷ để thu mua chè tươi, rồi hướng dẫn bà con chăm sóc thu hái đúng kỹ thuật. Toàn bộ các khâu từ trồng, chăm sóc, thu hoạch, chế biến của HTX đều theo tiêu chuẩn hữu cơ, đảm bảo nguyên tắc “ba không”, gồm: không có sâu bệnh, không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật và phân hóa học, không pha tạp. Trong quá trình sản xuất, luôn đặt ra mục tiêu đổi mới tư duy và phương thức sản xuất để cho ra những sản phẩm có chất lượng, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, vì quyền lợi và sức khỏe người tiêu dùng và bảo vệ môi trường gắn với phát triển du lịch sinh thái. HTX hiện đã xây dựng thành công và được công nhận sản phẩm OCOP tiêu chuẩn 3 sao, sản phẩm được thị trường ưa chuộng, nhất là Hồng Trà, bạch Trà, chè đen được người tiêu dùng Hà Nội, Sài Gòn, thành phố Lào Cai ưa chuộng.

Trong thời gian tới, cùng với sự ủng hộ của các cấp chính quyền địa phương, Hợp tác xã đẩy mạnh mở rộng vùng nguyên liệu, hướng dẫn cách trồng, chăm sóc, thu hoạch, bao tiêu toàn bộ búp chè tươi cho bà con. Đồng thời, hiện đại hóa trang thiết bị, tích cực quảng bá thương hiệu chè Shan tuyết cổ thụ vươn ra thị trường trong nước và hướng tới thị trường quốc tế.

Gắn xây dựng sản phẩm OCOP với phát triển du lịch nông nghiệp bền vững

Ông Nguyễn Xuân Giang, Trưởng phòng Nông nghiệp huyện Bắc Hà cho biết, từ đánh giá thực tế xác định địa phương có 28 sản phẩm lợi thế, theo lộ trình, huyện Bắc Hà tập trung chỉ đạo các xã đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến rộng rãi Chương trình OCOP; đồng thời chỉ đạo rà soát, xác định các sản phẩm chủ lực, có lợi thế của địa phương để định hướng, vận động các chủ thể sản phẩm đăng ký tham gia chương trình. Phòng Nông nghiệp huyện đã làm việc trực tiếp với UBND các xã, các doanh nghiệp, hợp tác xã, tổ hợp tác, hộ sản xuất dự kiến có sản phẩm tham gia OCOP năm 2022 để hướng dẫn, hỗ trợ hoàn thiện sản phẩm và hồ sơ minh chứng. UBND các xã, thị trấn rà soát, xác định các sản phẩm chủ lực, sản phẩm tiềm năng của địa phương; đồng thời định hướng, vận động, hướng dẫn, hỗ trợ chủ thể sản phẩm phát triển các sản phẩm mới và hoàn thiện, nâng cấp sản phẩm đã có để đăng ký tham gia Chương trình OCOP, tạo điều kiện để tiếp tục phát triển thương hiệu, mở rộng quy mô sản xuất và tăng giá trị của sản phẩm gắn với phát triển nông nghiệp, phát triển du lịch và xây dựng nông thôn mới.

Với ý tưởng phát triển nghề làm cốm truyền thống gắn với kinh doanh du lịch Bắc Hà, chị Lù Thị Tươi, sinh năm 1989, dân tộc Tày, thôn Na Lo, xã Tà Chải, huyện Bắc Hà đã quyết tâm xây dựng thương hiệu cốm Bắc Hà. Việc phát triển nghề cốm còn nhằm tạo việc làm thường xuyên và thu nhập ổn định cho người dân tộc thiểu số.

Từ đầu năm 2020, chị Tươi đã định hướng và kinh doanh sản phẩm cốm và khẩu rang để giới thiệu sản vật vùng cao Bắc Hà tới du khách bốn phương. Chị Tươi chia sẻ, để làm ra đặc sản cốm Bắc Hà, gia đình chị đã lựa chọn những hạt lúa nếp đảm bảo về độ dẻo, thơm. Chọn những bông lúa đúng thời điểm để làm cốm dựa theo kinh nghiệm từ xa xưa truyền lại, sau đó tuốt hạt sạch sẽ, đem ngâm nước để loại bỏ những hạt lép, hỏng. Khi rang cốm, lửa phải vừa đủ, không to mà cũng không nhỏ, rang đều tay, không để hạt chín, hạt sượng và rang đến khi thấy mùi nếp chín. Sản phẩm nói không với đột biến gene, chất bảo quản, chất hóa học tạo ngọt, tạo màu, phù hợp với thị hiếu của người tiêu dùng hiện nay trong việc đòi hỏi sự an toàn của các loại thực phẩm và hướng tới đáp ứng mọi lứa tuổi, đặc biệt là khách hàng ở các thành phố lớn.

Vùng chè shan tuyết cổ thụ xã Hoàng Thu Phố đã được xây dựng thành điểm phát triển gắn với du lịch bền vững

Năm 2021, sản phẩm cốm, khẩu rang của cơ sở chị Tươi được công nhận sản phẩm OCOP 3 sao cấp tỉnh, mở ra cơ hội mới phát triển thương hiệu này. Hiện, chị Lù Thị Tươi đang nỗ lực tiếp cận các thị trường tiềm năng như quảng cáo, bán hàng trên trang mạng xã hội, các sàn thương mại điện tử và trưng bày sản phẩm tại các hội chợ nhằm bán và giới thiệu đến khách tham quan, cùng với đó là xây dựng hệ thống phân phối để mở rộng thị trường.

Với việc phát triển đặc sản cốm và khẩu rang, chị Lù Thị Tươi đã tạo ra sản phẩm có giá trị, chất lượng. Đồng thời giúp cho người dân trong thôn thay đổi cách nghĩ, cách làm theo hướng sản xuất hàng hóa, vận dụng những tiến bộ mới vào sản xuất, thúc đẩy phát triển sản xuất nông nghiệp, nông thôn một cách bền vững. Từ đó, góp phần nâng cao thu nhập và mức sống của người dân tại địa phương, hạn chế tình trạng người dân đi lao động thuê xa nhà.

Đến nay, Bắc Hà có 10 sản phẩm OCOP được công nhận, trong đó: 1 sản phẩm đạt tiêu chuẩn 5 sao là Chè Shan hữu cơ Bắc Hà của hợp tác xã (HTX) nông nghiệp hữu cơ Bắc Hà; 1 sản phẩm đạt tiêu chuẩn 4 sao: Rượu Bản Phố của HTX Duy Phong; 8 sản phẩm đạt tiêu chuẩn 3 sao, gồm: Trà túi lọc Linh chi - Astisô, Trứng gà đen Bắc Hà, Mận Tam hoa Bắc Hà sấy dẻo, Cải Kale Bắc Hà, Tinh dầu Quế Nậm Đét, Cốm Na Lo, Trà Shan tuyết cổ thụ Cao nguyên trắng của HTX Quang Tôm và sản phẩm Tương ớt Bắc Hà của HTX Duy Phong.