Bánh hỏi
Ở Bình Định có một loại bánh mang tên là bánh hỏi. Không biết vì đâu có tên này và có từ lúc nào? Xưa nay chưa có ai nói rõ về nguồn gốc và ý nghĩa của tên bánh. Bánh hỏi bán ở khắp chợ quê, chợ tỉnh và có người mang đi bán dạo với tiếng rao lảnh lót.
Bánh hỏi là loại bánh bình dân. Mỗi bữa ăn sáng cả nhà chỉ cần điểm tâm chừng một ký bánh với vài cái bánh tráng nướng cũng đủ no bụng. Nếu tiếp đãi bạn bè, bà con thân thuộc cũng chỉ thêm đĩa thịt heo luộc là đủ. Ăn bánh hỏi chỉ cần nước chấm.
Người miền biển khoái ăn bánh chấm với mắm cáy hay mắm nhĩ thơm ngon, trong khi người miệt đồng thì dùng nước mắm cua đồng hay nước mắm cho thêm đậu phụng (lạc).
Bánh hỏi làm bằng bột gạo. Gạo phải là gạo từ vụ trước đem xay lấy bột rồi “sú” để qua đêm cho bột nở đều. Sau đó đem nhồi thành từng khối lớn hình bầu dục, gọi là “vặn”, mỗi “vặn” nặng chừng một kg.
Khuôn bánh làm bằng thiếc hay bằng đồng hình khối trụ cao hai đến ba gang tay. Khuôn bánh được gắn vào khung gỗ vững chắc có bề cao vừa tầm thắt lưng. Trên khung còn gắn thêm đòn nén bằng gỗ. Phía đáy khuôn được đục thành nhiều lỗ nhỏ li ti thật đều đặn để bột bánh khi bị nén sẽ thoát ra ngoài. Khi làm bánh người thợ bỏ bột vào khuôn thường làm một “vặn”, rồi dùng đòn nén thật chặt. Bột bánh thoát ra khỏi khuôn thành từng sợi dài. Người bắt bột chỉ ngồi chờ sẵn, nhẹ nhàng đưa tay bắt lấy từng đoạn xếp lên chiếc vỉ nan tre. Khi nào sắp đủ một vỉ thì đưa đi hấp cách thủy.
Bánh chín đưa ra để nguội, dùng dầu lạc thoa lên mặt bánh để cho bánh khỏi bị khô và dính vào nhau. Sau đó bánh được xếp ngay ngắn thành nhiều lớp trong chiếc thúng tre đã lót sẵn lá chuối rồi đậy kín. Khi nào có người mua dùng, người bán mới bắt bánh sắp lên đĩa, rồi thoa lên mặt bánh một lớp lá hành lá hẹ thái nhỏ, vừa dai vừa dẻo, không bị nhão hoặc bị chua.
Bánh hỏi được người Bình Định rất ưa thích. Trong các bữa tiệc ở nông thôn thường có món bánh hỏi ăn với thịt heo luộc, nếu sang hơn thì có món thịt heo quay. Thực khách vừa ăn vừa thăm hỏi lẫn nhau, cuộc gặp mặt thêm phần rôm ra, thắm đượm tình bà con làng xóm. Tên bánh hỏi thật có ý nghĩa và thâm thuý xiết bao
