Biến trái khóm thành sản phẩm khởi nghiệp: Câu chuyện của những phụ nữ vùng quê Hậu Giang

"Trước đây, nhà tôi trồng khóm nhưng thu nhập bấp bênh lắm. Trái đẹp thì bán được giá, còn khóm nhỏ, méo, không đều thì chỉ bán được vài ngàn đồng. Có những lúc nhìn cả ruộng khóm chín vàng mà lòng quặn lại, vì biết bán cũng chẳng lời là bao" - Chị Trang (ấp 9, xã Vĩnh Viễn A, huyện Long Mỹ), tổ phó Tổ hợp tác Khóm sấy dẻo vừa gọt khóm, vừa nói về câu chuyện khởi nghiệp của mình và các chị em.

Trước đây, ruộng khóm sau thu hoạch sẽ còn lại những trái khóm nhỏ, hoặc được bán với giá thấp, hoặc bỏ đó. Điều này khiến chị Trang rất trăn trở. Chị nghĩ phải tìm cách biến những trái khóm này thành sản phẩm có giá trị hơn. Suy nghĩ ấy thôi thúc chị tìm tòi, học hỏi công thức chế biến khóm sấy dẻo - một sản phẩm chưa phổ biến ở địa phương nhưng đang được người tiêu dùng ưa chuộng vì tính tiện lợi và giữ được hương vị đặc trưng của trái cây tươi.

Tháng 3/2023, nhờ sự hỗ trợ, định hướng của Hội LHPN xã Vĩnh Viễn A, Tổ hợp tác Khóm sấy dẻo ấp 9 chính thức ra đời. Tổ hợp tác có 10 thành viên - đều là những người phụ nữ quanh năm lam lũ với ruộng đồng. Họ đến với nhau bằng sự đồng cảm và chung khát vọng thoát nghèo, vươn lên từ nông sản quê nhà. Chị Trang là người thắp lửa cho cả nhóm.

Khởi đầu nào cũng có những thử thách. Những ngày đầu, việc sấy khóm vẫn còn thủ công, thiếu máy móc hiện đại nên sản phẩm chưa đều màu, dễ bị ẩm mốc nếu không bảo quản kỹ. Đầu ra cũng là vấn đề khiến chị em trăn trở. Chị Trang tâm sự: “Nhiều đêm nằm không ngủ được, tôi cứ trăn trở suy nghĩ phải làm sao để sản phẩm đến tay nhiều người hơn, làm sao để khóm sấy dẻo không chỉ là món ăn vặt mà còn là niềm tự hào của vùng đất Long Mỹ, Hậu Giang”.

Giữa lúc loay hoay tìm lối đi cho sản phẩm, chị Trang cùng tổ hợp tác đã nhận được sự hỗ trợ từ Hội LHPN xã Vĩnh Viễn A. Nhận thấy ý nghĩa và tiềm năng của mô hình, Hội LHPN xã Vĩnh Viễn A đã đề nghị cấp trên hỗ trợ 5 triệu đồng mua máy móc, nguyên liệu sản xuất. Đồng thời, tạo điều kiện cho hai thành viên trong tổ tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi 20 triệu đồng để mở rộng sản xuất.

Ngoài ra, Hội còn tích cực kết nối tổ với các hội chợ, sự kiện quảng bá sản phẩm OCOP, tạo điều kiện cho tổ đưa sản phẩm lên sàn thương mại điện tử của tỉnh. Sự hỗ trợ kịp thời này như "bàn tay ấm" tiếp thêm sức mạnh để chị em yên tâm sản xuất, mạnh dạn mở rộng quy mô.

Tổ hợp tác Khóm sấy dẻo chính thức được thành lập.

Dưới bàn tay tỉ mỉ của chị và các thành viên, từng trái khóm tưởng chừng bị bỏ đi đã được gọt vỏ, cắt lát, sấy khô bằng máy và trở thành những lát khóm dẻo thơm, vàng ruộm, có thể bảo quản dài ngày mà vẫn giữ được vị ngọt thanh, chua nhẹ tự nhiên.

Khóm loại 2, loại 3 từ giá chỉ 5.000 - 10.000 đồng/trái, sau chế biến cho ra thành phẩm có giá bán đến 240.000 đồng/kg. Tính ra, từ 10kg khóm tươi trị giá khoảng 100.000 đồng, tổ có thể làm ra 1kg khóm sấy, lợi nhuận ròng từ 80.000 -100.000 đồng/kg. Mỗi tháng, tổ sản xuất khoảng 300kg, đem lại thu nhập 20 - 30 triệu đồng. Mỗi chị em trong tổ nhờ vậy có thêm 2 - 3 triệu đồng/tháng - khoản thu nhập không hề nhỏ đối với phụ nữ nông thôn.

"Khóm sấy dẻo không chỉ là sản phẩm, đó là niềm tin, là tâm huyết, là ước mơ của cả một tập thể phụ nữ chân lấm tay bùn" - chị Trang chia sẻ.

Tổ hợp tác khóm sấy dẻo chỉ mới thành lập hơn một năm nhưng đã trở thành mô hình điểm trong việc phát triển sản phẩm OCOP từ nông sản địa phương, góp phần tích cực vào mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và phát triển kinh tế tập thể.

Hiện nay, sản phẩm khóm sấy dẻo đã khẳng định được chỗ đứng trên thị trường với đầu ra ổn định, được phân phối đến nhiều tỉnh thành như Cần Thơ, TP. Hồ Chí Minh, Bình Dương và các khu vực lân cận. Không ít khách hàng sau khi dùng thử đã quay lại đặt mua tiếp, thậm chí giới thiệu cho bạn bè. Vào các dịp lễ, Tết, đơn đặt hàng tăng gấp đôi, gấp ba. Đây là minh chứng cho chất lượng và uy tín của sản phẩm.

Khóm sấy dẻo đã giúp giải quyết thực trạng dứa loại 2, loại 3 bị bỏ ruộng hoặc bị ép giá. 

Từ những kết quả đạt được, chị Trang tiếp tục trau dổi, nâng cao năng lực bản thân, tìm thêm các cơ hội mới cho sản phẩm của tổ hợp tác. Năm 2024, chị mạnh dạn tham gia Cuộc thi “Phụ nữ khởi nghiệp” do Hội LHPN tỉnh tổ chức với dự án “Khóm sấy dẻo Trần Trang”. Dự án lọt vào vòng chung kết, là dấu mốc quan trọng trong hành trình khẳng định thương hiệu cá nhân - điều mà trước đây chị chưa từng nghĩ tới.

“Tôi hy vọng, qua cuộc thi, sản phẩm khóm sấy dẻo sẽ đến được với nhiều người hơn. Nếu may mắn đạt giải, tổ sẽ được hỗ trợ thêm máy móc, kỹ thuật và vốn để phát triển mạnh hơn nữa. Tôi cũng mong muốn khóm sấy dẻo trở thành đặc sản tiêu biểu của vùng đất Long Mỹ, Hậu Giang.” - chị Trang bộc bạch.

Tiếp nối thành công đó, năm 2025, chị tiếp tục đăng ký tham gia Cuộc thi Khởi nghiệp tỉnh Hậu Giang lần thứ IV. Dự án của chị đã vượt qua vòng sơ khảo và được chọn vào vòng bán kết. Đây không chỉ là cơ hội để sản phẩm khóm sấy dẻo đến gần hơn với thị trường, mà còn là bước tiến mới trong hành trình lan tỏa giá trị sản phẩm gắn với niềm tin cộng đồng.

Được biết, ngoài tổ hợp tác sản xuất khóm sấy, các chị em còn được Hội LHPN xã vận động tham gia vào các tổ hợp tác khác như: Trồng khóm sạch, sản xuất nước màu khóm… Mỗi mô hình là một mắt xích, tạo nên chuỗi giá trị kinh tế từ cây khóm - cây trồng chủ lực với diện tích hơn 500 ha tại xã Vĩnh Viễn A. Hội cũng chủ động nắm bắt nhu cầu, tâm tư của các thành viên để kết nối với các sở, ban ngành liên quan, tạo điều kiện tiếp cận vốn, chuyển giao khoa học kỹ thuật, mở rộng thị trường. Qua đó, giúp chị em không chỉ khởi nghiệp thành công mà còn có khả năng phát triển bền vững, làm chủ cuộc sống.