Ninh Thuận: Xôn xao mùa hành đỏ
Hành tỏi là hai loài cây truyền thống phù hợp với điều kiện đất đai và tập quán của người dân địa phương. Trước đây mưa thuận gió hoà, mỗi năm nông dân gieo trồng bốn vụ hành đỏ với diện tích 350-400 ha, sản lượng đạt trên 5000 tấn. Củ chắc, hương vị thơm nồng nàn đã tạo thành thương hiệu hành đỏ Mỹ Tường nổi tiếng trong cả nước. Hành khô từ Nhơn Hải được các thương lái thu mua cung ứng giống cho các địa phương trong và ngoài tỉnh. Bà con mua hành đỏ giống Mỹ Tường để trồng hành rau cung cấp cây gia vị cho các bữa ăn của mọi gia đình và cung cấp nguyên liệu cho các nhà máy chế biến mỳ tôm tại thành phố Hồ Chí Minh. Anh Nguyễn Đức Thanh- Chủ tịch Hội Nông dân xã Nhơn Hải cho biết tuy tình hình nắng hạn kéo dài từ năm 2004 đến nay nhưng bà con nông dân vẫn nỗ lực sản xuất để bảo đảm cuộc sống gia đình. Toàn xã hiện có 40 ha cây hành đỏ đang vào mùa thu hoạch, giảm 35 ha so với cùng kỳ năm trước. Diện tích giảm do khô hạn thiếu nước tưới. Bà con nông dân đã đào hàng trăm ao khai thác mạch nước ngầm lấy nước tưới nhưng đều rơi vào tình trạng cạn kiệt. Cây hành đỏ mùa này ở Nhơn Hải đạt năng suất bình quân 10 tấn/ha. Các thương lái thu mua hành đỏ của nông dân tại ruộng với giá 5000 đồng/kg, tăng 1000 đồng so với vụ hành năm 2004. Các anh Trần Phú Lạc, Nguyễn Lãnh, Trần Văn Hùng… là những nông dân nêu cao tấm gương vượt hạn đào giếng chủ động sản xuất giỏi ở xã Nhơn Hải.
Đến với vùng đất cát ở thôn Mỹ Tường 2, chúng tôi gặp nông dân tập trung ra đồng nhổ, phơi hành tạo không khí mùa màng tươi vui. Anh Trần Văn Thọ, 34 tuổi cho biết gia đình anh có 3 sào đất chuyên canh hành tỏi truyền thống. Năm nay do hạn hán làm khô kiệt nguồn giếng tưới nên anh chỉ trồng 1 sào hành đỏ đang thu hoạch năng suất ước đạt trên 1 tấn củ khô. Cây hành đỏ trồng mùa nam chỉ hai tháng là thu hoạch. Với giá bán hiện nay là 5000 đồng/kg thì gia đình anh có lãi ròng 2 triệu đồng/sào. Anh Thọ tiếp tục nạo vét giếng sâu thêm để lấy nước tiếp tục trồng hành đỏ vụ tháng tư đến cuối tháng sáu (âm lịch) thu hoạch. Nếu thời tiết thuận lợi thì 1 ha đất cát chuyên canh cây hành đỏ ở Mỹ Tường 2 có thể cho thu nhập mỗi năm trên 150 triệu đồng. Hành đỏ là loài cây “kiêm dụng”. Củ hành bán cho bà con làm giống còn lá hành phục vụ cho nghề chăn nuôi gia súc có sừng. Con cừu, con dê rất hảo lá hành đỏ vừa bổ dưỡng ngang như cỏ voi vừa nâng cao khả năng sinh sản. Dê cừu ăn lá hành rất mắn đẻ và phòng chống được một số bệnh về đường ruột. Lá hành khô bảo đảm khả năng “làm việc” rất tốt của dê cừu đực trong việc duy trì nòi giống. Gia đình anh Thọ mới đầu tư chăn nuôi 15 con dê. Nhờ sử dụng lá hành bổ sung với nguồn cỏ voi cho ăn nên đàn dê của anh vẫn phát triển tốt trong mùa khô hạn năm nay.
Gặp chị Phạm Thị Hiền, 46 tuổi ở thôn Mỹ Tường 1 đang phơi hành vừa thu hoạch, chị bộc bạch tâm sự:- Gia đình tui có 1,8 sào đất cát chuyên nghề trồng hành. Mấy năm trước nhờ mỗi vụ thu được trên 2 tấn hành củ, lấy công làm lời cũng kiếm được 3-4 triệu đồng/vụ. Cả nhà chín miệng ăn và nuôi con thi đậu đại học cũng chỉ nhờ vẻn vẹn nguồn lợi của cây hành đỏ. Năm nay giếng đào sâu trên 10 mét nhưng mạch nước rút xuống tận đáy bơm tưới chỉ được 400 mét vuông thu được 4 tạ hành củ khô bán chỉ được 2 triệu đồng. Riêng cháu Trương Khắc Trung học Đại học Công nghệ thông tin ở Thành phố Hồ Chí Minh, gia đình phải đầu tư cho cháu mỗi tháng một triệu đồng. Nguồn vốn trồng hành tích luỹ nuôi các cháu ăn học cũng đã cạn kiệt. Ông xã tui hàng ngày chạy xe thồ kiếm thêm đắp đổi cho cuộc sống. Vợ chồng đang tính tạm vay mượn của bà con chòm xóm nuôi cho cháu các tiếp tục ăn học. Mong sao trời sớm mưa đủ nước trồng hết diện tích vụ hành nam sắp tới để có thu hoạch nuôi các cháu ăn học thành người.
Đứng giữa đồng đất nhà chị Hiền, chúng tôi nhìn tứ phía những mầm non của hành đỏ vẫn đang tua tủa đội đất lên xanh. Dưới cái nắng khô khốc trên vùng đất cát trắng, người nông dân xã Nhơn Hải vẫn cần mẫn gieo trồng màu xanh của sự sống và vẫn lặng lẽ chăm lo cho sự nghiệp trồng người. “Anh đừng chê em con gái Mỹ Tường. Đất đai cát trắng nghèo khó (chớ) tình thương không nghèo…”. Tôi nghe chừng như có tiếng ai hát trong niềm vui mùa màng của những con người một nắng hai sương trên đồng đất cát trắng Mỹ Tường giữa mùa thu hoạch hành đỏ.
