Đại biểu Quốc hội: Tập trung nguồn lực giúp đồng bào dân tộc thiểu số phát triển kinh tế

Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030 đã thực hiện hết giai đoạn 1 (2021-2025) và đạt nhiều kết quả tích cực.

Chia sẻ với phóng viên bên lề kỳ họp Quốc hội thứ 10, Quốc hội khóa XV, đại biểu Bố Thị Xuân Linh (đoàn Lâm Đồng) đã chỉ rõ những điểm cần quan tâm để triển khai hiệu quả hơn nữa chương trình này trong giai đoạn tới.

Cần khảo sát thực tế

- Thưa bà, từ thực tiễn giai đoạn 1 của Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, đâu là những hạn chế cần khắc phục, điều chỉnh để có thể thực hiện hiệu quả hơn chương trình trong giai đoạn tới?

Đại biểu Bố Thị Xuân Linh: Sau 5 năm triển khai, chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đã đạt nhiều kết quả tích cực giúp nâng cao đời sống của người dân vùng sâu, vùng xa, từ điều kiện cơ sở vật chất, nhà ở đến kinh tế, đời sống, văn hóa, y tế, giáo dục.

Tuy nhiên, quá trình triển khai cũng bộc lộ nhiều hạn chế. Cụ thể như chương trình dành quá nhiều kinh phí cho việc tập huấn, tuyên truyền.

Việc tập huấn, tuyên truyền là tốt để nâng cao nhận thức, nhằm triển khai chương trình hiệu quả hơn, song việc nhiều sở, ngành và cơ quan chủ quản đều tổ chức tập huấn riêng, dẫn đến trùng lặp đối tượng. Nếu phối hợp tổ chức chung sẽ tiết kiệm được kinh phí để phân bổ cho các nội dung cụ thể, thiết thực, như nâng mức hỗ trợ các hộ dân xây nhà bền vững hơn, hoặc mua đất ở cho hộ nghèo.

Trong thời gian tới, cần có sự chỉ đạo phối hợp chặt chẽ giữa các bộ để phân bổ nguồn lực cụ thể, sát với từng địa phương. Cần phải đi khảo sát thực tế để xem xét lại các chính sách hỗ trợ sao cho phù hợp.

Đại biểu Bố Thị Xuân Linh phát biểu thảo luận tại tổ. (Ảnh: PV/Vietnam+)

Ví dụ vấn đề xóa nhà tạm, nhà dột nát, mức hộ trợ 60 triệu đồng cho một hộ có phù hợp không? Có đủ để xây nhà bền vững không? Trong khi để xây nhà cần rất nhiều chi phí, không chỉ xây mà trước hết phải nâng nền đất lên.

Tôi cho rằng cần nâng mức hỗ trợ lên cao hơn và có sự khác nhau tùy theo điều kiện từng vùng. Ở vùng sâu, vùng xa, địa hình hiểm trở, việc vận chuyển xa và khó khăn khiến giá vật liệu xây dựng tăng cao, không thể bằng ở miền xuôi. Vì vậy, định mức xây nhà khu vực miền núi, vùng sâu, vùng xa cũng cần cao hơn để bà con yên tâm. Họ đã nghèo, không có tiền, không có nguồn, nếu đi vay thì lại thêm gánh nặng cho gia đình.

Nhiều hộ nghèo thậm chí không có đất để được hỗ trợ xây nhà. Vậy có nên hỗ trợ mua đất cho các hộ nghèo để xây nhà không cũng là vấn đề cần đặt ra.

Tiếp đến, vấn đề vệ sinh môi trường cũng cần được quan tâm hơn, nhất là bảo đảm nguồn nước. Bên cạnh đó là các chính sách hỗ trợ sinh kế cho người dân để họ có thể chủ động thoát nghèo bền vững, tự lực cánh sinh, ổn định cuộc sống, như việc hỗ trợ chăn nuôi bò, trao cần câu thay vì trao con cá.

Ưu tiên hơn đầu tư cho giáo dục

- Một trong các dự án trọng tâm của chương trình là bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch. Bà đánh giá như thế nào về dự án này?

Đại biểu Bố Thị Xuân Linh : Đây cũng là một trong những nội dung còn nhiều khó khăn. Trong thời gian qua, các địa phương đã và đang rà soát các điểm di tích lịch sử, các đặc trưng văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số, cố gắng bổ sung các nguồn lực để xây dựng, bảo tồn, phát triển.

Tuy nhiên, đời sống tinh thần của trẻ em vùng dân tộc thiểu số còn thiệt thòi hơn các vùng thuận lợi do thiếu sân chơi. Các làng nghề truyền thống chưa được quan tâm đầu tư đúng mức, nhất là vấn đề đầu ra. Những bản sắc văn hóa dân tộc vì thế đứng trước nguy cơ mai một.

Việc giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc có ý nghĩa quan trọng trong phát triển kinh tế, xã hội khu vực đồng bào dân tộc thiểu số. (Ảnh: PV/Vietnam+)

Trong đó, tôi cho rằng điểm cần đặc biệt quan tâm là tiếng nói, chữ viết của các dân tộc thiểu số. Hiện nhiều giáo viên dạy tiếng dân tộc đã lớn tuổi và nghỉ hưu, cần đào tạo những giáo viên trẻ để tiếp tục dạy cho học sinh, gìn giữ chữ viết và tiếng nói của bà con.

- Chính phủ đã quyết định hợp nhất ba chương trình mục tiêu quốc gia gồm: Xây dựng nông thôn mới, Giảm nghèo bền vững, Phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số thành một chương trình mục tiêu quốc gia chung. Bà đánh giá như thế nào về chủ trương này?

Đại biểu Bố Thị Xuân Linh : Trong giai đoạn tới, chúng ta có nhiều thuận lợi nhưng cũng nhiều khó khăn. Đất nước đang đứng trước nhiều thử thách như mưa lũ, thiên tai rất khốc liệt. Vùng sâu, vùng xa đã khó khăn lại càng khó khăn hơn.

Việc hợp nhất ba chương trình mục tiêu quốc gia là quyết định rất đúng đắn nhằm khắc phục hạn chế sự chồng chéo về nội dung, giúp tập trung nguồn lực, phù hợp với bối cảnh chính quyền địa phương hai cấp, đồng thời phù hợp với việc chúng ta sẽ bổ sung thêm một số chương trình mục tiêu quốc gia khác về y tế, văn hóa, giáo dục trong thời gian tới.

Sau khi hợp nhất, cần rà soát thật kỹ và cụ thể các mục tiêu, dự án của từng chương trình để có sự điều chỉnh phù hợp, bỏ bớt các nội dung trùng lặp để tập trung nguồn lực cho các nội dung quan trọng, thiết thực. Tôi hy vọng sự điều chỉnh này sẽ giúp cho người dân đồng bào dân tộc thiểu số có cuộc sống ổn định và thoát nghèo bền vững.

Trong đó, cần ưu tiên hơn trong đầu tư cho giáo dục, tạo mọi điều kiện cho con em vùng đồng bào dân tộc thiểu số được đến trường, học tập tốt để sau này trở thành nguồn nhân lực chất lượng phục vụ địa phương. Bên cạnh đó, cần bảo đảm bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa bản địa, phát triển đời sống tinh thần và chăm sóc sức khỏe tốt cho người dân.

- Xin trân trọng cảm ơn bà!