Khai mạc Hội nghị COP30: Khẩn thiết kêu gọi thúc đẩy hành động và đầu tư cho khí hậu
Các nhà hoạt động vì môi trường biểu tình đề nghị các bộ trưởng tham gia COP30 bảo vệ rừng Amazon. Ảnh: Reuters Lời kêu gọi đoàn kết từ Amazon
Phát biểu tại lễ khai mạc, Tổng thống nước Cộng hòa Liên bang Brazil Luiz Inácio Lula da Silva đã đặt khủng hoảng khí hậu vào vị thế ưu tiên hàng đầu, khẳng định vai trò của COP30 là nơi tìm kiếm giải pháp: "Biến đổi khí hậu không còn là mối đe dọa của tương lai, mà là 'thảm kịch của hiện tại' do đó thế giới cần phải hành động và tăng cường đầu tư cho ứng phó với biến đổi khí hậu. Việc tổ chức hội nghị COP30 để chứng minh rằng nhân loại có thể vượt qua thách thức do khủng hoảng khí hậu với thiện chí và cam kết mạnh mẽ".
Cùng củng cố tinh thần đoàn kết, ông Simon Stiell, Thư ký điều hành Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (UNFCCC), đã sử dụng hình ảnh mang tính biểu tượng của địa điểm hội nghị để kêu gọi hợp tác: "Nhân loại cần phải đoàn kết, đồng lòng trong công cuộc ứng phó với biến đổi khí hậu như câu chuyện cả nghìn con sông hợp lại để tạo nên quần thể Amazon hùng vĩ. Nhân loại chỉ có thể đạt được các mục tiêu bằng cách đẩy nhanh việc thực hiện các cam kết quốc tế về giảm phát thải khí nhà kính thông qua thúc đẩy hợp tác quốc tế".
Toàn cảnh Lễ khai mạc Hội nghị COP30. Ảnh: Chu Hương
Bối cảnh căng thẳng và nội dung trọng tâm của COP30
Hội nghị diễn ra trong bối cảnh địa chính trị phức tạp, với xung đột leo thang ở nhiều nơi, cùng với việc các nước phát triển tiếp tục trì hoãn, lảng tránh trách nhiệm đóng góp tài chính hỗ trợ các nước đang phát triển ứng phó với biến đổi khí hậu.
| NDC 3.0 là thế hệ cam kết khí hậu quốc gia thứ ba theo Thỏa thuận Paris, trong đó các nước phải trình bày mục tiêu giảm phát thải và thích ứng mới, tham vọng hơn, có hiệu lực đến năm 2035 |
Đây là yếu tố cốt lõi gây nên căng thẳng tại các cuộc đàm phán: Tình hình này đặt các nước đang phát triển dưới áp lực lớn phải hoàn thành xây dựng và gửi NDC3.0 cho giai đoạn đến năm 2035. Các nước đang phát triển bị yêu cầu cam kết giảm phát thải nhiều hơn, trong khi nguồn lực hỗ trợ từ các nước giàu không được đảm bảo.
Do đó, các nội dung chính của nghị sự COP30 sẽ tập trung vào việc giải quyết các nút thắt như: Mục tiêu định lượng tổng thể mới về tài chính khí hậu, quy mô và cơ chế cung cấp nguồn lực; tiêu chí và thủ tục tiếp cận Quỹ Ứng phó tổn thất và thiệt hại. Hội nghị cũng sẽ tập trung vào việc xây dựng bộ chỉ số mục tiêu thích ứng toàn cầu theo chương trình làm việc UAE-Belém (GGA) và tiếp tục thảo luận việc triển khai, tăng cường tính minh bạch của các quy tắc về chuyển giao kết quả giảm phát thải khí nhà kính theo Điều 6 Thỏa thuận Paris (thị trường carbon). Đặc biệt, việc nâng cao mục tiêu cam kết, tính minh bạch và trách nhiệm giải trình của các quốc gia khi xây dựng và gửi NDC3.0 là một điểm nóng trong nghị sự.
Một số thành viên đoàn Việt Nam tại buổi khai mạc COP30
Những tín hiệu cam kết khả quan và kỳ vọng từ Việt Nam
Mặc dù đàm phán dự kiến sẽ căng thẳng nhưng tín hiệu cam kết giảm phát thải từ các nước lớn vẫn là một điểm sáng. Brazil đã nộp NDC cam kết giảm phát thải còn 67% vào năm 2035 và đạt mức trung hòa các-bon vào năm 2050. EU đặt mục tiêu giảm phát thải 55% vào năm 2030 và 90% vào năm 2040, trong khi Trung Quốc cam kết giảm 7-10% vào năm 2035 so với mức đỉnh. Tính đến ngày khai mạc, đã có 106 bên nộp NDC, chiếm gần 75% phát thải toàn cầu.
Đoàn Việt Nam, với đại diện từ Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Tài chính và các tổ chức thanh niên tham dự hội nghị nhằm thúc đẩy các yêu cầu chính đáng về tài chính, công nghệ và chuyển giao cho quá trình chuyển đổi công bằng. Sự tham gia này khẳng định vị thế của một quốc gia đang phát triển quyết tâm thực hiện cam kết khí hậu nhưng cần sự hỗ trợ quốc tế.
Chủ tịch COP30 sẽ tiếp tục tham vấn về chương trình nghị sự và dự kiến thông báo kết quả tham vấn trong phiên họp toàn thể vào ngày 12/11/2025.
